Artykuł autorstwa eksperta PKF (Marcin Frączek - Head of M&A) ukazał się 1 kwietnia 2025 r. w dodatku "Biznes" dziennika "Rzeczpospolita".

Umiejętność przeprowadzania udanych transakcji kapitałowych staje się kluczową kompetencją nowoczesnych firm.

W obecnym wyjątkowo dynamicznym świecie biznesu, gdzie liczy się szybkość reakcji i zdolność do ciągłej ekspansji, fuzje i przejęcia mogą być postrzegane jako jedno z najpotężniejszych narzędzi zarządzania strategicznego dostępnych dla przedsiębiorstw. Proces ten w porównaniu ze wzrostem organicznym zajmuje przedsiębiorstwu znacznie mniej czasu. Dzięki dokonanemu przejęciu przejmujący niemalże natychmiast zwiększa swój udział w rynku lub wchodzi na nowe rynki, lub uzyskuje dostęp do nowych kanałów dystrybucji, lub rozszerza swoją ofertę o nowe produkty i usługi (a czasami kilka z tych elementów jednocześnie). Kolejną niezaprzeczalną korzyścią jest potencjalny dostęp do nowych technologii czy też specjalistycznej wiedzy. W obecnych czasach przejęcie firmy posiadającej innowacyjne rozwiązania czy patenty może zaowocować istotną przewagą konkurencyjną. Niejednokrotnie dzięki integracji operacji biznesu podmioty mogą osiągnąć korzyści skali, np. poprzez obniżenie kosztów produkcji, zoptymalizowanemu łańcuchowi dostaw czy poprawie efektywności kosztowej całego biznesu.

Obserwując rynek fuzji i przejęć, mogę jednoznacznie stwierdzić, że za każdym udanym przejęciem kryje się gruntowna analiza ryzyk i przemyślana strategia ich minimalizacji. Ostatnim zaś kluczowym krokiem jest dokładnie zaplanowana i wyegzekwowana fuzja. Jak można zmitygować ryzyka związane z procesem fuzji i przejęć:

  • Należy zbudować doświadczony zespół z zakresu fuzji i przejęć. Może on składać się zarówno z ekspertów zewnętrznych, jak i wewnętrznych przedsiębiorstwa.
  • Sam proces należy zacząć od jasno opisanego celu transakcji, który musi wpisywać się w długofalową strategię rozwoju przedsiębiorstwa i pozwoli osiągnąć planowane cele biznesowe.
  • Należy dokładnie przeanalizować rynek pod kątem potencjalnych celów. Przy wyborze należy również pamiętać o ryzyku finansowym, gdyż przeprowadzenie zbyt dużej transakcji, poprzez nadmierne zadłużenie, może negatywnie wpłynąć na kondycję finansową obu spółek i spowodować obniżenie tempa wzrostu, a przecież nie taki jest cel transakcji.
  • Przed zawarciem umowy niezbędne jest przeprowadzenie szczegółowego procesu due diligence firmy będącej przedmiotem transakcji. Możemy wyróżnić następujące rodzaje due diligence: finansowe, prawne, podatkowe, środowiskowe oraz biznesowe.
  • Realistyczna wycena dla potrzeb transakcyjnych jest procesem złożonym, który powinien zawierać wiele elementów, dlatego wymagającym dokładnego, strategicznego podejścia.
  • Kupujący często przeceniają potencjalne synergie kosztowe lub planowane dodatkowe przychody wynikające z połączenia przedsiębiorstw. Celem zminimalizowania tego błędu konieczne jest realistyczne podejście do przygotowanych prognoz finansowych. Dodatkowym błędem, jaki spotykamy przy liczeniu synergii, jest brak ujęcia kosztów integracji, które niedoszacowane mogą znacznie wpłynąć na ostateczny wynik przeprowadzonej akwizycji.
  • Umowa zakupu / sprzedaży – to efekt końcowy złożonego procesu due diligence i często długotrwałych negocjacji. Dokument ten musi odzwierciedlać wszystkie ustalenia stron i zabezpieczać ich interesy w sposób zrównoważony. Z mojego doświadczenia wynika, że dobrze skonstruowana umowa SPA znacząco redukuje ryzyko sporów w przyszłości i stanowi solidną podstawę dla pomyślnej realizacji transakcji M&A.
  • Efektywna komunikacja – zarówno wewnętrzna, jak i zewnętrzna, a przede wszystkim transparentność wobec pracowników obu firm jest kluczowym elementem dla utrzymania zaangażowania zespołów i utraty kluczowych pracowników.
  • Kluczowe jest opracowanie szczegółowego planu integracji podmiotów biorących udział w procesie, obejmującego wiele aspektów od procesów biznesowych czy systemów, na których pracujemy, po kulturę organizacyjną i zarządzanie talentami. Nie należy zapominać o stałym monitorowaniu i raportowaniu prowadzonego procesu integracji potransakcyjnej.

M&A to potężne narzędzie strategiczne, które przy właściwym wykorzystaniu swojego potencjału może znacząco przyspieszyć rozwój przedsiębiorstwa. Niemniej jego skuteczność w głównej mierze zależy od starannego przygotowania, realistycznej oceny potencjalnych korzyści i zagrożeń oraz konsekwentnej realizacji planu integracji.

W świecie biznesu, gdzie tempo zmian nieustannie przyspiesza, umiejętność przeprowadzania udanych transakcji kapitałowych staje się kluczową kompetencją nowoczesnych przedsiębiorstw.

Należy jednak pamiętać, że każda transakcja M&A to unikalne przedsięwzięcie, wymagające indywidualnego podejścia i dogłębnej analizy. Porównałbym ten proces do garnituru, który najlepiej wygląda wtedy, kiedy jest szyty na miarę. Nie ma tutaj miejsca na uniwersalne rozwiązania czy działanie pod wpływem emocji. To też nie jest moment na improwizacje. Profesjonalizm, metodyczne podejście i zdolność do czerpania z doświadczeń własnego zespołu, jak i zewnętrznie zatrudnionych specjalistów, mogą zapewnić sukces podczas przechodzenia przez ten jakże wymagający proces.