Zmiany w kodeksie pracy - pracodawca będzie mógł wprowadzić kontrolę pracowników na alkohol i inne środki!

27 stycznia 2023 roku Prezydent podpisał ustawę z dnia 1 grudnia 2022 roku o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: „Ustawa”), wprowadzającą do polskiego systemu legislacyjnego istotne zmiany, obejmujące m.in. umożliwienie pracodawcom wprowadzenia kontroli pracowników na obecność w organizmach alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu. Ustawa w zakresie kontroli trzeźwości weszła w życie 21 lutego br.

Kontrola trzeźwości i kontrola pracowników na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu

Ustawa, z dniem jej wejścia w życie tj. od 21 lutego 2023 roku, wprowadziła do polskiego porządku prawnego przepisy umożliwiające pracodawcom – gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia – przeprowadzanie kontroli trzeźwości pracowników oraz kontroli na obecność w organizmach środków działających podobnie do alkoholu.

Nowe przepisy szczegółowo określają zasady przeprowadzania kontroli przez pracodawcę. Pracodawca może przeprowadzać zarówno prewencyjne kontrole jak również kontrole w sytuacji, gdy będzie miał uzasadnione podejrzenie, że pracownik jest w stanie po użyciu alkoholu, w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu. Ustawa określa, że kontrole będą przeprowadzane przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego.

Należy również podkreślić, że pracodawca będzie musiał przeprowadzać kontrolę trzeźwości lub kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu w taki sposób, aby nie naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.

Jednocześnie na pracodawcę nałożono obowiązek uregulowania sposobu przeprowadzania kontroli w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, określając grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą, szczegółowy sposób przeprowadzenia kontroli, rodzaj urządzenia wykorzystywanego do przeprowadzania kontroli, ich częstotliwość oraz czas przeprowadzania.

O wprowadzeniu omawianych kontroli pracodawca będzie musiał poinformować pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż dwa tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania.

Zgodnie z wprowadzanym Ustawą art. 22^1d Kodeksu pracy, pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy, jeżeli przeprowadzona kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika albo zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy.

W Ustawie nie uregulowano, w jaki sposób kwalifikowana będzie nieobecność niedopuszczonego pracownika, będąca skutkiem uzyskania pozytywnego wyniku podczas kontroli. Należy zatem przyjąć, że w tym zakresie decyzja będzie należeć do pracodawcy, który przykładowo będzie mógł uznać taką nieobecność za nieusprawiedliwioną, za którą pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Jeśli natomiast wynik badania nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości pracownika, w takim przypadku okres niedopuszczenia pracownika do pracy jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Szczegółowe warunki i metody przeprowadzania badań na obecność alkoholu w organizmie pracownika oraz badań na obecność w organizmie pracownika środków działających podobnie do alkoholu przez pracodawcę zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 16 lutego 2023 r. w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika.

Jeśli są Państwo zainteresowani wprowadzeniem w Państwa spółce uregulowań dotyczących kontroli trzeźwości pracowników prosimy o kontakt. Pomożemy Państwu we wszelkich niezbędnych etapach.