Zmiany w Kodeksie Postępowania Cywilnego

10 marca 2023 roku po rozpatrzeniu zgłoszonych przez Senat poprawek Sejm uchwalił ustawę z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (zwana dalej Ustawą). Ustawa oczekuje w tej chwili na podpis Prezydenta RP. Zmiany w Kodeksie Postępowania Cywilnego objęły w głównej mierze uproszczenie obowiązujących procedur, co ma przełożyć się na zmniejszenie obciążania sądów pracą i skróceniem czasu trwania postępowań. Dodatkowo zmiany w KPC mają na celu ułatwienie stronom i pełnomocnikom kontaktu z sądem, ułatwienie konsumentom dochodzenia swoich praw na drodze sądowej, oraz wypełnienie luk w obowiązującym prawie, które dostrzegł ustawodawca. W przypadku pytań czy wątpliwości z zakresu Kodeksu Prawa Cywilnego zapraszamy do skorzystania z naszych usług doradztwa prawnego.

Podwyższenie progu wartości sporu decydującego o właściwości rzeczowej sądu okręgowego

Celem odciążenia sądów okręgowych od nadmiaru spraw toczących się przed ich wokandą, Ustawa podnosi wartość przedmiotu sporu, z 75 tysięcy zł do 100 tysięcy złotych. Ustawodawca podkreślił, że wartość ta nie uległa zmianie od 5 lutego 2005 roku, co w połączeniu z rosnącymi w tym okresie wszelkimi współczynnikami gospodarczymi, a także zachodzącymi procesami inflacyjnymi spowodowało utratę aktualności dotychczasowego progu właściwości rzeczowej. W związku z powyższym zaobserwowana została stale rosnąca dynamika wzrostu wpływu spraw do sądów okręgowych, przy jednoczesnym spadku tej dynamiki w odniesieniu do sądów rejonowych.

Brak możliwości wyboru sądu w tzw. „sprawach frankowych”

Nowe przepisy szczegółowo określają powództwo w sprawie cywilnej o roszczenia związane z tzw. „kredytami frankowymi”. Przez 5 lat od dnia wejścia w życie nowych przepisów, wyłączną właściwość miejscową będzie miał sąd, w okręgu którego zamieszkuje powód. Przelew wierzytelności nie wpłynie przy tym na właściwość sądu określonego w tym przepisie, pozew ma zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania konsumenta. W dotychczasowym stanie prawnym konsument miał prawo na podstawie art. 372 k.p.c. zainicjować postępowanie przed sądem właściwym dla swojego miejsca zamieszkania lub siedziby, ale także przed sąd właściwy dla siedziby banku.

Powyższe zmiany w Kodeksie Cywilnym mają na celu odciążenie Sądu Okręgowego w Warszawie, do którego - ze względu na korzystną dla konsumentów linię orzeczniczą – tylko w 2022 roku wpłynęło ponad 25 tys. nowych spraw.

Dalsze usprawnienia procesowe

W sprawach drobnych, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 4 tys. złotych, uzasadnienie wyroku ograniczać się będzie mogło do wyjaśnienia podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów.

Dodatkowo, aby usprawnić postępowanie sądowe, poszerzony został katalog pism stanowiących nadużycie prawa procesowego. Pisma takie mają być pozostawiane w aktach sprawy bez podejmowania dalszych czynności, co ma na celu ograniczenia składania przez strony pism nic nie wnoszących do sprawy i tym samym przyspieszenie postępowania. Jeśli chcą Państwo skorzystać z porad prawnych w PKF, zapraszamy do skorzystania z naszych usług z zakresu prawa.

Kontynuacją walki ustawodawcy z nadużyciami prawa procesowego przez stronę jest poszerzenie katalogu niedopuszczalnych wniosków o wyłączenie sędziego. Nowelizacja Kodeksu Cywilnego w postępowaniach z nadużyciem ma na celu wyeliminowanie praktyki masowego składania wniosków o wyłączenie wszystkich sędziów danego wydziału, czy w skrajnych przypadkach nawet całego sądu, również w przypadkach, gdy ci sędziowie nie są zaangażowani w prowadzenie sprawy. Uznanie za niedopuszczalne złożenie wniosku o wyłączenie sędziego, który nie jest członkiem składu orzekającego ma przyspieszyć postępowanie. Zmiany te są dodatkowo uzasadnione losowym charakterem przydzielania spraw danym sędziom.

Nowe postępowanie dla konsumentów

Zmiany w KPC wprowadzają całkowicie nowe postępowanie sądowe z udziałem konsumentów, które ma wzmocnić ich pozycję wobec przedsiębiorców. W takich postępowaniach konsument będzie mógł wytoczyć powództwo również przed sąd właściwy dla swojego zamieszkania, a przepisy dotyczące postępowania z udziałem konsumentów będą stosowane również w sytuacji, gdy przedsiębiorca zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej. Dodatkowo w przypadku zaniechania próby dobrowolnego rozwiązania sporu i przyczynienia się przez przedsiębiorcę do zbędnego wytoczenia powództwa, sąd będzie mógł go obciążyć całością kosztów postępowania, a nawet je dwukrotnie podwyższyć.

Bezczynność wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym

Ustawa wprowadza przepis, który nakazuje umorzenie postępowania w całości lub w części z urzędu, w sytuacji, gdy wierzyciel w terminie roku od daty wezwania nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania albo w terminie trzech lat od dnia zawieszenia postępowania nie zażądał jego podjęcia. Zmiana ta ma przeciwdziałać sytuacjom, w których egzekucja jest prowadzona przez wiele lat, nawet w sytuacjach, gdy wierzyciel jest bezczynny. W takich przypadkach egzekucja staje się niewspółmiernie uciążliwa dla dłużnika, czemu ustawodawca chce zapobiec. Gdyby chcieliby Państwo zasięgnąć pomocy w zakresie doradztwa prawnego, zapraszamy do skorzystania z naszych usług.

Niektóre pozostałe zmiany i nowości

Ustawa reguluje również m.in. wiele elementów dotyczących opłat komorniczych, e-licytacji oraz egzekucji komorniczych na poczet zaspokojenia przyszłych należności alimentacyjnych. Zmiany w Kodeksie Cywilnym pozwalają na uczestnictwo w posiedzeniach przygotowawczych za pomocą przekazu obrazu i dźwięku, a postanowienia wydane w toku postępowań przygotowawczych mają być ogłaszane w obecności stron i nie podlegać doręczeniu.