Zasady odliczania VAT od samochodów osobowych po 1 kwietnia 2014 roku

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Anna Lubecka), został opublikowany 11 kwietnia 2014 r. na portalu TaxFin.pl.

W poprzednio obowiązującym stanie prawnym przedsiębiorcy:

• mogli odliczyć 60% podatku VAT od kosztów zakupu samochodów służbowych, nie więcej jednak niż 6 tys. zł,
• mogli odliczyć pełną kwotę VAT od wydatków dotyczących napraw i serwisu takich pojazdów,
• oraz nie miały możliwości odliczenia kosztów poniesionych na paliwo.

W odróżnieniu od poprzedniego stanu prawnego nowe regulacje prawne wprowadzają możliwość pełnego odliczenia podatku od towarów i usług od samochodów osobowych o masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5t. Możliwość ta  dotyczy tylko tych aut, które są wykorzystywane przez przedsiębiorcę wyłącznie do celów działalności gospodarczej, pojazdów specjalnych oraz samochodów, których konstrukcja wyklucza możliwość wykorzystania ich do celów prywatnych. Stu procentowe odliczenie VAT dotyczy zarówno zakupu takich samochodów jak i  wydatków na naprawy i serwis a także na zakup paliwa.

Zgodnie z art.86a ust. 4 ustawy o VAT samochody uznawane są za wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej przedsiębiorcy, jeżeli:

1) sposób wykorzystywania tych samochodów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez przedsiębiorcę dla tych samochodów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub

2) konstrukcja tych samochodów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

Ustawodawca nałożył jednak na takiego przedsiębiorca obowiązek prowadzenia szczegółowej ewidencji przebiegu dla takiego samochodu. Ewidencja ta powinna być prowadzona od pierwszego dnia wykorzystywania auta firmowego wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do momentu zakończenia użytkowania samochodu tylko do celów służbowych. Informacje jakie powinna zawierać taka ewidencja to m.in.: numer rejestracyjny samochodu, stan licznika pojazdu w dniu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia ewidencji, a także przy każdorazowym użytkowaniu samochodu, konieczny jest wpis osoby kierującej pojazdem uwzględniający: datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd – dokąd), liczbę przejechanych kilometrów w ramach konkretnej podróży oraz imię i nazwisko kierowcy.  

W odpowiedzi na  głosy sprzeciwu Związku Dilerów Samochodów, w zakresie prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu w przypadku aut demonstracyjnych i zastępczych, ustawodawca uregulował sytuację, gdy samochód będzie udostępniany osobie trzeciej, nie będącej pracownikiem przedsiębiorcy.

W takim przypadku wpis dotyczący każdego wykorzystania tego samochodu, który obejmuje:

• kolejny numer wpisu,
• datę i cel udostępnienia,
• liczbę przejechanych kilometrów,
• stan licznika na dzień zwrotu samochodu,
• imię i nazwisko osoby, której udostępniony został pojazd,

-jest dokonywany przez osobę , która udostępnia samochód.

Ewidencja przebiegu pojazdu nie musi być prowadzona m.in. w przypadku samochodów:

• przeznaczonych wyłącznie do odsprzedaży,
• sprzedaży w przypadku pojazdów wytworzonych przez przedsiębiorcę,
• oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy , leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze,
• w odniesieniu do których przedsiębiorcy nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych (np. prowadzi tylko działalność zwolnioną z VAT).

Przedsiębiorca musi także pamiętać o wcześniejszym  powiadomieniu  Urzędu Skarbowego o wykorzystywaniu samochodu tylko do celów prowadzonej działalności gospodarczej, dla którego      prowadzi ewidencję przebiegu pojazdu, w terminie 7 dni od poniesienia pierwszego wydatku związanego z tym autem. Wynika to z faktu, iż ustawodawca przyjął domniemanie prawne, iż przedsiębiorcy wykorzystują samochody służbowe do celów mieszanych. Oznacza to , iż w przypadku braku takiego zawiadomienia uznaje się że samochód wykorzystywany jest do celów mieszanych lub w przypadku niezłożenia go w terminie, określonym powyżej, uznaje się iż samochód jest wykorzystywany wyłącznie do działalności  gospodarczej przedsiębiorcy dopiero od dnia złożenia takiej informacji.

W  przypadku wykorzystywania  samochodu zarówno do celów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jak i do celów prywatnych (czyli do celów mieszanych) przedsiębiorca będzie mógł odliczyć  tylko 50% VAT od wydatków związanych z takim autem. Nowe przepisy nie przewidują jednak limitu kwotowego przy odliczeniu podatku VAT od zakupu samochodu. Do 1 kwietnia 2014r. wynosił on 6 000 zł.

Powyższe oznacza, iż na nowych przepisach skorzystają przedsiębiorcy zakupujący drogie samochody.

Natomiast w przypadku paliwa możliwość odliczenia połowy kwoty podatku jest zawieszona do 1 lipca 2015.

Zapis ustawy wprowadzający takie odroczenie jest jednak kontrowersyjny. Wynika to z faktu, iż decyzja wykonawcza Rady z dnia 17 grudnia 2013r. nie wspomina o możliwości zastosowania takiego odroczenia przez polskiego ustawodawcę. Powstaje więc pytanie czy zapis ten zgodny jest ze wspomnianą decyzją Rady. Nowe przepisy wprowadzają również system korekt podatku naliczonego w przypadku zmiany przeznaczenia używania samochodu ze służbowego na mieszany w okresie 60 miesięcy od dnia jego nabycia Korekta może być także zastosowana w sytuacji, gdy firma nabyła samochód do celów mieszanych z ograniczonym do 50% prawem do odliczenia podatku, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia, dokonuje sprzedaży tego pojazdu lub przeznacza go do użytku wyłącznie do celów działalności gospodarczej. Dla pojazdów o wartości poniżej 15 tys. zł okres korekty wynosi tylko 12 miesięcy. W pierwszym przypadku, system korekt nakłada obowiązek zmniejszenia odliczonego podatku VAT, w drugim natomiast umożliwia przedsiębiorcy zwiększenie podatku do odliczenia, jednakże w odpowiedniej proporcji do pozostałego okresu korekty.

Ustawodawca przyjął założenie, że sprzedaż pojazdu, przy nabyciu którego przysługiwało ograniczone odliczenie, jest równoznaczna ze zmianą jego wykorzystywania z „mieszanego” na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej. Oznacza to, iż sprzedaż takiego samochodu będzie  uprawniała przedsiębiorcę do dokonania korekty nieodliczonego przy nabyciu pojazdu podatku naliczonego, w wysokości proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.