Wycena firmy i przedsiębiorstwa

Proces wyceny podmiotów gospodarczych swoją interdyscyplinarnością i nierzadko istotnością dla strategicznych decyzji przedsiębiorstwa, wymaga gruntownej i szerokiej wiedzy z zakresu finansów i ekonomii oraz bogatego doświadczenia nie tylko na rynku finansowym, ale przede wszystkim w biznesie.

Metody wyceny przedsiębiorstwa - zalety i wady

Istnieje wiele metod wyceny przedsiębiorstw. Decyzja o wybraniu jednej z nich powinna być podjęta w zależności od m.in. takich czynników, jak indywidualna sytuacja podmiotu, wobec którego wykonywana jest wycena przedsiębiorstwa (jego sytuacja majątkowa, źródła finansowania, czy branża - inaczej będzie wyglądać wycena przedsiębiorstw przemysłowych będących w restrukturyzacji, inaczej zaś zostanie wykonana wycena spółek internetowych wdrażających nowatorskie rozwiązania). Bardzo ważna jest szczególnie wycena spółek kapitałowych i notowanych na giełdzie, która wpływa m.in. na decyzje co do zakupu papierów wartościowych przez inwestorów. Główne metody wyceny przedsiębiorstw są następujące:

• Metody dochodowe - podejście to opiera się na założeniu, że głównym czynnikiem wpływającym na wartość podmiotu nie jest jego majątek czy pozycja konkurencyjna względem rywali rynkowych, lecz zdolność do wypracowywania dochodów oraz zysków dla właścicieli (wartość dochodowa firmy). W takim ujęciu, wycena dochodowa przedsiębiorstwa to jego przewidywane zyski w przyszłości. Aby uwzględnić dynamiczny charakter otoczenia rynkowego, podczas przeprowadzania wyceny według metod dochodowych wykorzystuje się stopę dyskontową uwzględniającą zmienną wartość pieniądza w czasie (takie działanie określane jest jako dyskontowanie). Stopa dyskontowa może być ustalona w oparciu o np. średni koszt kapitału własnego, stopę oprocentowania obligacji skarbowych czy koszt kapitału własnego.

Aby dodatkowo urealnić wycenę przedsiębiorstw z użyciem metody dochodowej, uwzględniany jest także efekt tarczy podatkowej, tzn. stopień, w jakim zostanie obniżone zobowiązanie podatkowe w efekcie zaciągnięcia zobowiązań obcych w formie np. kredytu bankowego. Ponieważ odsetki od takiego rodzaju zobowiązania stanowią koszt przedsiębiorstwa, podstawa do opodatkowania podatkiem dochodowym - a zatem także sama wysokość podatku - ulegnie obniżeniu. Z drugiej strony należy pamiętać, że wycena przedsiębiorstw dokonana z wykorzystaniem metod dochodowych jest trudna w przeprowadzeniu, a w dodatku obarczona pewnym stopniem ryzyka (istnieje możliwość złego oszacowania poziomu stopy dyskontowej, co zaburzy walory informacyjne wykonanej wyceny).

• Metody majątkowe wyceny - jest to jedna z najprostszych kategorii metod, według których jest wykonywana wycena wartości przedsiębiorstwa. Opiera się ona na danych zamieszczonych w sprawozdaniu finansowym (bilansie). Z uwagi na prostotę metody majątkowe wyceny przedsiębiorstw są wykorzystywane najczęściej przez prawników podczas toczących się postępowań sądowych. Według najprostszego ujęcia, wycena przedsiębiorstw metodą majątkową polega na odjęciu od wartości majątku podmiotu (tj. sumy bilansowej) kwoty łącznych zaciągniętych przez nie zobowiązań. Uzyskane w ten sposób aktywa netto (kapitał własny) to efekt końcowy wyceny firmy.

Oczywiście metoda ta w podstawowym wariancie jest dość toporna i nie uwzględnia stopnia złożoności organizacji, jaką jest przedsiębiorstwo. To właśnie dlatego wycena przedsiębiorstw jest przeprowadzana z użyciem bardziej rozbudowanych wariantów, takich jak np. metoda skorygowanych aktywów netto, które uwzględniają inne czynniki zachodzące w przedsiębiorstwie, w tym np. ilość przeterminowanych należności od odbiorców. Metody majątkowe wyceny przedsiębiorstw mają wiele innych słabości, gdyż pomijają zjawiska mające miejsce w otoczeniu firmy, np. zjawisko zmienności pieniądza w czasie (inflacji) - zignorowanie tego obszaru także może sprawić, że wycena firmy dokonana metodą majątkową będzie zaburzona.

• Metody porównawcze wyceny firmy będące domeną analityków giełdowych, którzy dokonują wyceny firm w celu oceny atrakcyjności danego przedsiębiorstwa dla inwestorów. Poza tym, metody porównawcze wyceny przedsiębiorstw są chętnie wybierane podczas analizy efektów planowanych działań z obszaru M&A (mergers&acquisitions, czyli fuzje i przejęcia). Metody porównawcze, zgodnie z którymi wykonywana jest wycena wartości firmy, są stosunkowo proste w przeprowadzeniu, oddają stan aktualnej sytuacji przedsiębiorstwa na rynku i jego pozycję w stosunku do konkurencji.

Z drugiej jednak strony, z uwagi na swoją istotę (tj. porównanie z danymi dotyczącymi innych firm), metody te mogą być stosowane głównie w przypadku wyceny spółek kapitałowych (zwłaszcza notowanych na giełdzie spółek akcyjnych, które mają obowiązek publicznego przedstawiania swoich danych finansowych). W przeciwnym wypadku może się okazać, że dla wycenianego podmiotu zabraknie danych porównawczych. Ponadto, metody porównawcze wyceny przedsiębiorstw to potencjalne pole do manipulacji wynikiem przez osobę przeprowadzającą - wycena jest bowiem w takim wypadku przeprowadzana w sposób arbitralny, a zastosowanie danych kryteriów oceny jest uzależnione od woli i potrzeb wyceniającego.

Oczywiście, przeprowadzenie wyceny firmy nie jest procedurą ograniczoną wyłącznie do jednej metody. Możliwe - a nawet zalecane - jest zastosowanie kilku różnych metod wyceny wartości przedsiębiorstw i porównanie uzyskanych wyników.

Przeprowadzanie wyceny przedsiębiorstw - nie tylko liczby

Podczas wykonywania wyceny przedsiębiorstw należy koniecznie pamiętać o tym, że biznes to nie tylko liczby. Oczywiście, stanowią one bardzo ważny element funkcjonowania firm, lecz podczas analizy wartości podmiotu ważne jest także określenie jego atutów i słabości oraz specyfiki branży, w której działa.

I tak np. w przypadku firm handlowych podczas wyceny przedsiębiorstw trzeba skupić się przede wszystkim na wartości posiadanych przez nią zapasów czy struktury należności od odbiorców (takie czynniki, jak np. uszkodzone zapasy oraz wysoki udział przeterminowanych należności mogą w znaczący sposób obniżyć wartość firmy), a duże przedsiębiorstwa przemysłowe powinny być wyceniane przede wszystkim z zastosowaniem metody majątkowej wspieranej przez porównanie z wartością podmiotów konkurencyjnych (metody mieszane). Z kolei wycena spółek internetowych powinna być skupiona przede wszystkim na stanie wartości niematerialnych i prawnych (w ich skład wchodzą licencje, prawa autorskie itd.), gdyż to właśnie ten element majątku jest w dużej mierze odpowiedzialny za budowanie przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa.

Takie szerokie podejście do wyceny, uwzględniające także długofalowe perspektywy firmy, może stanowić wyzwanie. Na przykład, wycena spółek internetowych jest trudna, ponieważ branża ta ma jeszcze krótką historię i wciąż dynamicznie się rozwija, a jednocześnie dalsze jej losy są trudne do przewidzenia.

Wyceny oraz pozostałe usługi świadczymy w całej Polsce poprzez regionalne biura w Warszawie, Łodzi , Poznaniu, Opolu, Wrocławiu, Katowicach, Lublinie, Gdańsku i Zielonej Górze.