Wpływ zmian regulacyjnych na rynek audytu

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Marcin Grzywacz) został opublikowany na łamach dziennika „Gazeta Finansowa” dnia 11 maja 2012 r.

Regulacje dot. branży audytu obowiązujące w Polsce adresują wymogi dyrektywy 2006/43/WE między innymi poprzez stworzenie systemu nadzoru publicznego sprawującego nadzór nad wykonywaniem zawodu biegłego rewidenta, nadzór nad działalnością podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz nadzór nad działalnością Krajowej Izby Biegłych Rewidentów, wprowadzenie wymogów dotyczących obligatoryjnego doskonalenia zawodowego biegłych rewidentów obejmującego obowiązek odbywania co roku 40 godzin szkoleń przez każdego biegłego rewidenta wpisanego do rejestru, wprowadzenie obowiązkowego systemu zapewnienia jakości rewizji finansowej w podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych jak również określenie szczególnych wymagań dla podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych które badają jednostki zainteresowania publicznego.

Biorąc pod uwagę powyższe fakty, można zauważyć, iż w ostatnich latach w Polsce, ale również w całej Unii Europejskiej, branża audytu podlegała i nadal podlega istotnym zmianom regulacyjnym. Na razie jest jednak jeszcze za wcześnie, aby ocenić jak wprowadzone zmiany realnie wpłynęły na sytuację w branży oraz jak wpłynęły na jakość pracy biegłych rewidentów i podmiotów uprawnionych do badania.

W najbliższych latach możemy się spodziewać kolejnych zmian w regulacjach. Propozycje sugerowane przez komisarza Barniera związane są przede wszystkim faktem, iż w jego ocenie światowy rynek audytu jest zdominowany przez cztery podmioty (tzw. „Wielką Czwórkę”). Podmioty te w dużej ilości krajów Unii Europejskiej mają istotny udział w rynku sięgający nawet 90%, co zwiększa ryzyko zachwiania rynku w przypadku upadku któregokolwiek z tych podmiotów – tak jak to miało miejsce w przypadku upadku firmy Arthur Andersen po głośnej aferze związanej z badaniem Spółki Enron w Stanach Zjednoczonych. Pomimo wysokiej jakości usług świadczonych przez te podmioty w ostatnich latach nie obyło się jednak bez skandali i spektakularnych upadków Spółek badanych przez tych liderów rynku.

Ponadto trwają obecnie prace nad wdrożeniem Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej (MSRF) jako podstawy obowiązującej do badania sprawozdań finansowych w Unii Europejskiej i w tym również w Polsce. Wdrożenie MSRF we wszystkich krajach Unii Europejskiej ma doprowadzić do ujednolicenia sposobu oraz jakości badania na terenie całej wspólnoty. Ma się również przyczynić do poprawienia jakości tych badań co w dużej mierze ma wynikać z dużej szczegółowości tych standardów – również w porównaniu do aktualnie obowiązujących w Polsce krajowych standardów rewizji finansowej, które w wielu obszarach mają charakter ogólny.

Mówiąc jednak o branży audytu w Polsce nie można nie zauważyć istotnych spadków cen za usługi audytu, które widoczne są już od kilku lat. Czy w świetle wprowadzanych zmian i nowych wymagań w stosunku do audytora, zwiększonej kontroli jakości i zwiększonym nadzorze nad pracą biegłych rewidentów niższe wynagrodzenia mogą negatywnie wpłynąć jakość badania? Czy jedyną drogą do usprawnienia jakości prac biegłych jest nakładanie nowych wymagań i tworzenie nowych regulacji?