Uchwała dot. przyjęcia programu rządowego „Pomoc dla sektorów energochłonnych"

Rada Ministrów powzięła w dniu 3 stycznia 2023 r. uchwałę w sprawie przyjęcia programu rządowego pod nazwą „Pomoc dla sektorów energochłonnych związana z nagłymi wzrostami cen gazu ziemnego i energii elektrycznej w 2022 r.” (dalej jako „Uchwała”), przedłożoną przez ministra rozwoju i technologii.

Uchwała wprowadza możliwość udzielenia bezzwrotnego wsparcia finansowego określonym grupom przedsiębiorców.

Program pomocowy przyjęty przez Radę Ministrów został przygotowany na podstawie art. 3 ustawy z dnia 29 września 2022 r. o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022-2024 (Dz. U. poz. 2088, dalej jako „Ustawa”) i odpowiada przedstawionym 28 października 2022 r. przez Komisję Europejską Wytycznym „Tymczasowe kryzysowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy”, w którym dopuszczona została możliwość udzielania przez państwa członkowskie Unii Europejskiej pomocy publicznej z tytułu zakłóceń w działalności gospodarki Unii Europejskiej (UE).

Jak możemy przeczytać w uzasadnieniu projektu Uchwały, wsparcie ma być udzielone na pokrycie zwiększonych kosztów prowadzenia działalności gospodarczej związanych ze wzrostem cen energii elektrycznej oraz gazu ziemnego. Pomoc ta ma służyć przede wszystkim zapewnieniu płynności i dostępu do finansowania dla przedsiębiorstw zmagających się z wyzwaniami obecnego kryzysu, przy jednoczesnym zachowaniu warunków działania na jednolitym rynku UE.

Jak wskazuje Rada Ministrów, od połowy 2021 r. postępuje gwałtowny wzrost cen surowców energetycznych. Jego źródłem początkowo była konfrontacyjna polityka handlowa Rosji, następnie agresja tego kraju na Ukrainę oraz zdecydowana reakcja Polski i Unii Europejskiej w postaci embarg i ograniczeń importu, a także środki odwetowe zastosowane przez Rosję. Czynniki te spowodowały ograniczenie importu paliw kopalnych i gazu do państw europejskich, co z kolei przekłada się na znaczny wzrost kosztów prowadzenia działalności gospodarczej na skutek rosnących cen energii elektrycznej i gazu. Na Towarowej Giełdzie Energii średnia cena gazu w sierpniu 2022 r. wyniosła 1105 zł/MWh i była o 421 proc. wyższa niż rok wcześniej. Energia elektryczna kosztowała w tym samym miesiącu 1391 zł/MWh, czyli o 263 proc. więcej niż rok wcześniej.

1. Zgodność Programu pomocowego z prawem UE

Istotne z punktu widzenia funkcjonowania Programu pomocowego jest, aby, zgodnie z art. 9 Ustawy, uzyskać pozytywną decyzję Komisji Europejskiej o zgodności udzielania przedsiębiorcom pomocy przewidzianej w programie rządowym z rynkiem wewnętrznym. W przeciwnym razie pomoc nie będzie udzielana.

Jak informuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Komisja Europejska notyfikowała Program pomocowy 20 grudnia 2022 r., potwierdzając jego zgodność z unijnym prawem pomocy publicznej.

2. Kto może się ubiegać

Do programu będą kwalifikować się przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162, z późn zm.) o odpowiednio wysokim udziale kosztów energii i gazu w wartości produkcji, którzy prowadzą swoją działalność w Polsce, w branżach wymienionych w Programie. Przedsiębiorcy uprawnieni muszą spełniać łącznie dwa warunki:

• Koszty zakupu energii elektrycznej i gazu ziemnego stanowiły co najmniej 3% wartości ich produkcji w 2021 r. albo co najmniej 6% wartości produkcji w pierwszej połowie 2022 r.
• Co najmniej połowa ich przychodów lub wartości produkcji pochodziła z działalności w kodach PKD lub kodach PRODCOM wymienionych na liście sektorów szczególnie narażonych na skutki kryzysu, opracowanej przez Komisję Europejską.

3. Wsparcie finansowe

Budżet Programu pomocowego rekompensat za rok 2022 to ponad 5 mld zł.

Kwota przyznawanej pomocy będzie zależeć od wysokości kosztów kwalifikowanych poniesionych przez wnioskodawcę na zakup gazu i energii elektrycznej w wybranych miesiącach, maksymalnie od 1 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. Są to koszty zakupu gazu i energii wynikające ze wzrostu cen wyższego niż o 50% względem średniej ceny z 2021 r.

Obowiązywać będą dwa maksymalne limity pomocy uzależnione od sytuacji finansowej przedsiębiorcy. Limit podstawowy wynosi 50% kosztów kwalifikowanych, maksymalnie do 4 mln euro na grupę kapitałową. Do zwiększonego limitu pomocy uprawnieni będą przedsiębiorcy, którzy odnotowali spadek wskaźnika EBITDA (miara rentowności przedsiębiorstwa) o co najmniej 40% pomiędzy całym rokiem 2021 a 2022 albo pomiędzy drugim półroczem 2021 r. a drugim półroczem 2022 r. Zwiększony limit będzie dotyczył również tych firm, które w obu tych okresach odnotowały ujemny wskaźnik EBITDA. Kwota wsparcia w zwiększonym limicie może wynieść do 80% kosztów kwalifikowanych aż do 50 mln euro na grupę kapitałową.

Należy również wskazać, że w związku z przyjęciem ustawy z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz. U. poz. 2243) zgodnie, z którą mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa są uprawnione do zakupu energii elektrycznej po ustalonej cenie maksymalnej, przedsiębiorcy objęci ww. ustawą mogą wnioskować o pomoc jedynie z tytułu kosztów zakupu gazu ziemnego.

4. Nabór wniosków

Zgodnie z Uchwałą, operatorem programu wyznaczono Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej („NFOŚiGW”).

Nabór wniosków zostanie uruchomiony w styczniu bieżącego roku, a informacja o rozpoczęciu naboru będzie ogłoszona  w Biuletynie Informacji Publicznej („BIP”) NFOŚiGW  oraz w BIP Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Przedsiębiorcy będą mieli 14 dni na złożenie wniosków od dnia opublikowania przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz operatora programu informacji o możliwości ich składania. Wypłata środków powinna nastąpić jeszcze w lutym bieżącego roku.

Według szacunków ministerstwa wsparcie niniejszym Programem pomocowym będzie mogło uzyskać ok. 1000 przedsiębiorstw.

5. Co będzie potrzebne do złożenia wniosku

Oprócz podstawowych informacji o przedsiębiorstwie, złożenie wniosku będzie wymagało:

1. podania kodów PKD lub PRODCOM, kwalifikujących do udzielenia pomocy;
2. podania ilości i cen jednostkowych energii elektrycznej lub gazu ziemnego, podawanych w MWh, zakupionych i zużytych na własny użytek przez wnioskodawcę w okresie wnioskowanym i okresie referencyjnym, z dokładnością do trzech miejsc po przecinku;
3. podania wartości wskaźnika EBITDA, wykazanego przez wnioskodawcę w 2021 i 2022 r. albo drugich półroczach tych lat (o ile dotyczy). W przypadku braku ostatecznych danych, wartość wskaźnika dla (drugiego półrocza) 2022 r. może być szacunkowa;
4. złożenia oświadczeń m.in. o:
5. niespełnieniu warunków pozwalających na uznanie wnioskodawcy za odbiorcę uprawnionego w rozumieniu ustawy z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (o ile dotyczy);
6. szacowanym spadku albo szacowanej ujemnej wartości wskaźnika EBITDA w 2022 r. albo w drugim półroczu 2022 r., uprawniających do zwiększonego limitu pomocy (o ile dotyczy);
7. tym, że nie ciąży na nim, ani na którymkolwiek przedsiębiorcy z nim powiązanym, obowiązek zwrotu udzielonej pomocy, wynikający z decyzji Komisji Europejskiej;
5. podania danych dotyczących kumulacji pomocy publicznej:
   1. informacja o otrzymaniu pomocy przez wnioskodawcę oraz podmioty powiązane udzielanej zgodnie z sekcją 2.4 komunikatu Komisji Tymczasowej kryzysowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy (Dz. Urz. UE CI 131 z 24.03.2022, str. 1 z późn. zm.) lub pomocy udzielonej zgodnie z sekcją 2.1 ww. komunikatu;
   2. informacja o otrzymaniu na te same koszty kwalifikowalne pomocy przyznanej na podstawie rozporządzeń de minimis lub na podstawie tymczasowych ram w kontekście COVID-19;
6. złożenia zaświadczenia właściwych organów (wydane nie wcześniej niż 30 dni przed dniem złożenia wniosku) potwierdzające, że wnioskodawca:
7. nie zalega z zapłatą podatków (z wyjątkiem przypadków, gdy uzyskał zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty);
8. nie zalega z zapłatą należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (z wyjątkiem przypadków, gdy zawarł umowę o odroczeniu terminu płatności albo umowę o rozłożeniu na raty należności z tego tytułu);
7. załączenia stosownego pełnomocnictwa (jeśli dotyczy).

Pliki do pobrania

• PKF Alert - Uchwała w sprawie przyjęcia programu rządowego „Pomoc dla sektorów energochłonnych związana z nagłymi wzrostami cen gazu ziemnego i energii elektrycznej w 2022 r.”.pdf [PDF]