Standard atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju

Artykuł autorstwa ekspertki PKF (Anna Stokowska - Menedżer Zarządzający Centrum Kontroli Jakości PKF, Biegły Rewident).

Zgodnie z założeniami Dyrektywy CSRD, Komisja Europejska powinna przyjąć standardy usług atestacyjnych dających ograniczoną pewność do 1 października 2026 r. W okresie przejściowym, do czasu przyjęcia i obowiązywania standardów atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju na poziomie Unii Europejskiej, państwa członkowskie mogą przyjmować krajowe standardy atestacji.

W polskich warunkach takim standardem jest Krajowy Standard Usług Atestacji Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju 3002 PL – „Usługa atestacyjna dająca ograniczoną pewność w zakresie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju” (KSUA 3002 PL)  został ustanowiony Uchwałą  Nr 854/20a/2025 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 23 stycznia 2025 r. oraz zatwierdzony Uchwałą /Nr 3/II/2025 Rady Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego z dnia 28 stycznia 2025 r.

KSUA 3002 PL ma zastosowanie po raz pierwszy do wykonania usług atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju sporządzonej za rok obrotowy rozpoczynający się pod dniu 31 grudnia 2023 r. i będzie obowiązywał do czasu wejścia w życie standardów atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej przyjętych w formie rozporządzenia Komisji Europejskiej.

Standard ten jest uszczegółowieniem, Krajowego Standardu Usług Atestacyjnych Innych niż Badanie i Przegląd 3000 (Z) – „Usługi atestacyjne inne niż badania lub przeglądy historycznych informacji finansowych” (KSUA 3000 (Z)), w wielu swoich zapisach odwołuje się i wskazuje, w jaki sposób KSUA 3000 (Z) winien być stosowany do usług atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.

Zgodnie z §. 8 nowego standardu  członkowie zespołu wykonującego zlecenie atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju podlegają postanowieniom Międzynarodowego kodeksu etyki zawodowych księgowych ( w tym Międzynarodowych standardów niezależności) (Kodeks IESBA), a biegły rewident atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (BRASZR) wykonuje usługę w ramach firmy audytorskiej, która podlega Krajowemu Standardowi Kontroli Jakości 1 w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Zarządzania Jakością (PL) 1 – „Zarządzanie jakością dla firm wykonujących badania lub przeglądy sprawozdań finansowych lub zlecenia innych usług atestacyjnych lub pokrewnych”.

Standard obowiązuje do atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju we wszystkich jednostkach, niezależnie od wielkości i złożoności.

Do standardu wprowadzono pojęcia:

- biegłego rewidenta atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (BRASZR) czyli osoby uprawnionej do przeprowadzania atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju oraz

- kluczowego biegłego rewidenta atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (KBRASZR) tj biegłego rewidenta posiadającego uprawnienia do atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, wyznaczonego przez firmę audytorską jako w głównym stopniu odpowiedzialnego za przeprowadzenie atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju w imieniu firmy audytorskiej i podpisujący sprawozdanie z atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.

To na KBRASZR ciąży odpowiedzialność za zarządzanie i zapewnienie jakości podczas zlecenia atestacji SZR. Wymaga się od niego wystarczającego i odpowiedniego zaangażowania podczas całego zlecenia atestacji, tak aby miał on podstawy do ustalenia czy dokonane osądy i wyciągnięte wnioski są odpowiednie w danych okolicznościach zlecenia atestacji SZR.

Jednakże odpowiedzialność wobec jednostki za przeprowadzenie atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju ponosi firma audytorska, która zawarła umowę o przeprowadzenie atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju i została wybrana do przeprowadzenia tej usługi zgodnie z przepisami prawa (par 4 KSUA 3002 PL). 

Podkreślenia wymaga fakt, że obecnie usługa atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju jest usługą dającą ograniczoną pewność, że informacje przedstawione przez jednostkę są wolne od istotnych zniekształceń, a zatem zakres procedur wykonywanych przez KBRASZR jest mniejszy niż w przypadku zlecenia dającego racjonalną pewność.

W celu uzyskania ograniczonej pewności KBRASZR musi odpowiednio zaplanować i wykonać procedury, które umożliwią mu osiągnięci celu, jakim jest wyrażenie opinii dającej ograniczoną pewność  na  temat zgodności sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju z mającymi zastosowanie wymogami ustawy o rachunkowości, w tym: 

1. zgodności sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju ze standardami ESRS,
2. procesu oceny istotności przeprowadzonego przez jednostkę w celu identyfikacji informacji ujętych w sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju grupy kapitałowej) zgodnie ze standardami ESRS,
3. zgodności z wymogami sprawozdawczymi zawartymi w art. 8 rozporządzenia o taksonomii.

Powyższe stanowią główne zagadnienie atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju. Stwierdzenia zawarte w sprawozdaniu z atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju muszą mieć swoje silne podstawy w wystarczającej i odpowiedniej dokumentacji zlecenia.

Nowy standard KSUA 3002 PL wskazuje na kluczowe elementy atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju i wyznacza ścieżkę usługi, która w końcowym efekcie pozwoli KBRASZR na potwierdzenie w sprawozdaniu z atestacji, że usługę wykonał zgodnie z KSUA 3002 PL.