Ryczałt za użytkowanie samochodów służbowych w celach prywatnych od 1 stycznia 2015 r.

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Konrad Stanek - Prawnik, Specjalista ds. podatków), został opublikowany 14 listopada 2014 r. na portalu TaxFin.pl.

Temat kierowców, korzystających prywatnie z samochodów służbowych od lat negatywnie kojarzy się podatnikom i przedsiębiorstwom jako potencjalne ryzyka podatkowe. Jest to efektem obecnego, niejasnego i nieprecyzyjnego systemu rozliczania podatku dochodowego z tytułu używania samochodów służbowych do celów prywatnych, na gruncie którego, wynikło wiele sporów z organami podatkowymi, mających równie często swoje finały w sądach administracyjnych. Zdarzało się w rezultacie, że przedsiębiorstwa i użytkownicy samochodów firmowych byli karani za nie opodatkowanie lub nie doszacowanie wartości nieodpłatnego świadczenia. W efekcie często ukrywali oni fakt używania takich samochód do celów innych niż cele służbowe.

W dniu 23 października 2014 r. Sejm uchwalił ustawę o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, wprowadzającej szereg zapowiadanych przez rząd zmian do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.). Jedną z najważniejszych dla podatników nowości jest ułatwienie określenia skutków podatkowych związanych z wykorzystywaniem przez pracowników samochodu służbowego do celów prywatnych poprzez wprowadzenie jednolitego - umiarkowanego, jeśli chodzi o wysokość ryczałtu. Nowe regulacje mają skończyć problemy przedsiębiorstw i podatników, a także próby omijania prawa, dzięki temu, że zaproponowany w znowelizowanym akcie prawnym ryczał będzie relatywnie niski. Obecnie ustawa przekazana jest Prezydentowi i Marszałkowi Senatu.

Podstawa prawna nieodpłatnego świadczenia

Świadczenie związane z nieodpłatnym korzystaniem przez pracownika z samochodu służbowego do celów prywatnych podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W obowiązującym bowiem stanie prawnym, na podstawie art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanej dalej „ustawą PIT”, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Wartość nieodpłatnych świadczeń polegających na udostępnieniu samochodu do celów prywatnych ustala się:

• jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia – według cen stosowanych wobec innych odbiorców,

• jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi zakupione – według cen zakupu,

• w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Czynniki determinujące zmiany

Jak można przeczytać w uzasadnieniu Ministerstwa Finansów do projektu ustawy pomimo faktu, że obecnie istnieją zasady ustalania wartości tego świadczenia, zgłaszano często problemy co do prawidłowego określenia skutków podatkowych związanych z wykorzystywaniem przez pracowników samochodu służbowego do celów prywatnych. Często przyjmuje się, że wartość świadczenia, jakie otrzymuje pracownik z tytułu użytkowania pojazdu służbowego do celów prywatnych, powinna bazować na koszcie wynajmu takiego samego pojazdu w wypożyczalni samochodów i taka wartość powinna stanowić podstawę opodatkowania. W wyniku braku precyzyjnych i prostych przepisów w tym zakresie wiele osób narażonych jest na ryzyko podatkowe. Wiąże się to też z dodatkowymi obowiązkami dla przedsiębiorcy z tytułu ustalenia właściwej stawki wynajmu dla danego pojazdu i ewidencją przebiegu. W konsekwencji sprzyjało to nieujawnianiu takiej czynności do celów podatkowych.

Nowe przepisy, tj. art. 12 ust. 2a i 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2015 r. przewidują, że wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:

• 250 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3;

• 400 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3.

Z kolei, w przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca, wartość świadczenia ustala się za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 kwot 250 lub 400 złotych w zależności od pojemności silnika wykorzystywanego samochodu służbowego.

Stosunkowo niewysoki podatek

Zaproponowane zmiany, polegające na określeniu wartości tego świadczenia, pozwolą uniknąć wątpliwości co do sposobu ustalenia przychodu z tego tytułu. Wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości 250 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3 – co przy stawce podatkowej 18% oznacza kwotę 45 zł zryczałtowanego miesięcznego podatku, natomiast 400 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3 – czyli 72 zł zryczałtowanego miesięcznego podatku. W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca wartość świadczenia ustalana będzie za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych – w tym wypadku w wysokości 1/30 ww. kwot. Tak ustalony dzienny ryczałt będzie wynosił zatem odpowiednio 8,33 zł oraz 13,33 zł (1,50 zł oraz 2,40 zł dziennego zryczałtowanego podatku, przy stawce podatkowej 18%) w zależności od pojemności silnika wykorzystywanego samochodu służbowego.

Zauważyć należy, że pomimo nadania nieodpłatnemu świadczeniu konkretnej wartości, nie traci ono swojego charakteru. W nowym stanie prawnym dalej mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem, którego wartość została jedynie przez ustawodawcę określona poprzez wskazanie w ustawie konkretnych kwot tj. 250 i 400 zł. Pamiętać wobec tego, w dalszym ciągu należy, że organy podatkowe mogą zakwestionować prawo przedsiębiorcy do zaliczenia w koszty uzyskania przychodów opłat za raty leasingowe czy dokonanych odpisów amortyzacyjnych w związku z nieodpłatnym przekazaniem pracownikowi samochodu służbowego.

Ryczałt tylko dla pracowników w rozumieniu kodeksu pracy

Co istotne proponowane zasady rozliczeń obowiązywać będą jedynie pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Poza regulacją pozostały niestety m.in. często występujące w praktyce umowy-zlecenia, umowy o dzieło czy kontrakty menedżerskie.

Zaproponowany ryczałt, jako rozwiązanie prostsze, z pewnością ułatwi przedsiębiorstwom i podatnikom rozliczenie wykorzystania samochodu do celów innych niż działalność gospodarcza i powinien sprzyjać ujawnieniu tego faktu do celów podatkowych. Zmiany w podatku dochodowym należy oceniać bardzo pozytywnie nie tylko z perspektywy podatnika ale także przedsiębiorców, ułatwiając im prowadzenie działalności gospodarczej poprzez znaczne uproszczenie prawa. Nowe przepisy mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2015 r