Procedura APA bez tajemnic – dane statystyczne, obowiązkowe elementy wniosku, czas trwania i opłaty

APA (advance pricing arrangements) to formalne porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych między podatnikiem a organem podatkowym. W decyzji dotyczącej uprzedniego porozumienia cenowego Szef Krajowej Administracji Skarbowej potwierdza, że cena transferowa została ustalona na warunkach, które ustaliłyby podmioty niepowiązane. Niewątpliwą korzyścią zastosowania tego rozwiązania jest wykluczenie możliwości kontroli podatkowej, w wyniku której sposób rozliczania transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi zostanie zakwestionowany. Ponadto, transakcje objęte decyzją zwolnione są z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych. Z ekonomicznego punktu widzenia decyzja ta zwiększa konkurencyjność przedsiębiorstwa ze względu na posiadanie gwarancji prawidłowości zawieranych transakcji.

Statystyki Ministerstwa Finansów pokazują, że uprzednie porozumienia cenowe stają się coraz częstszym środkiem wyeliminowania ryzyka podatkowego. W latach 2006-2019 wydano 80 decyzji podczas gdy w ostatnich latach
(2020 – 2022) wydano ich aż 217. Przedstawione dane wskazują na duży wzrost zainteresowania tym rozwiązaniem.

W jaki sposób uzyskać taką decyzję?

Przystępując do rozważania nad możliwością złożenia wniosku należy pamiętać, że jego przedłożenie jest niedopuszczalne dla transakcji, które zakończyły się przed dniem złożenia lub takie, które objęte są postępowaniem podatkowym, kontrolą podatkową, celno-skarbową lub postępowaniem administracyjnym za okres dwóch lat podatkowych poprzedzających jego złożenie. Dodatkowo, nie jest dozwolone złożenie wniosku w przypadku wcześniejszego złożenia wniosku o wydanie porozumienia inwestycyjnego.

Przed złożeniem wniosku, podmiot zainteresowany wydaniem uprzedniego porozumienia cenowego może zwrócić się do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej o wyjaśnienie wątpliwości, w szczególności zakresu niezbędnych informacji oraz przypuszczalnego terminu wydania uprzedniego porozumienia cenowego. W tym celu organizowane jest spotkanie wstępne, na którym omawia się kwestie związane z samym porozumieniem. Przedmiotem  spotkania jest ustalenie właściwego zakresu porozumienia, tzn. określenie istoty transakcji. W tym celu na spotkanie przygotowywana jest prezentacja, stanowiąca tło do poruszenia najistotniejszych kwestii, zawierająca m. in.:

• przedmiot i rodzaj transakcji;
• opis podatnika i grupy do której należy;
• analiza funkcjonalna transakcji;
• sposób obliczania ceny transferowej;
• wyniki analizy porównawczej;
• okres  obowiązywania porozumienia;
• wskazanie metody weryfikacji ceny transferowej wraz ze zwięzłym uzasadnieniem wyboru.

Niewątpliwą korzyścią spotkania wstępnego jest możliwość zobrazowania sposobu kalkulacji ceny transferowej już na tym etapie, co pozwala na wcześniejsze przedstawienie przez Ministerstwo Finansów wszelkich uwag, co może wpłynąć na późniejszy kształt wniosku, a tym samym ułatwić otrzymanie pozytywnej decyzji.

Obowiązkowe elementy wniosku

Sam wniosek złożony jest z kilku elementów. Wśród nich należy wymienić:

1. informacje dotyczące wnioskodawcy i pozostałych podmiotów powiązanych uczestniczących w dokonaniu transakcji kontrolowanej:

• opis przedmiotu prowadzonej działalności;
• rynki geograficzne, na których podmiot prowadzi działalność;
• opis branży i otoczenia rynkowego;
• opis strategii gospodarczej;
• informacje o pozostałych podmiotach powiązanych uczestniczących w transakcji (siedziba, numer identyfikacji podatkowej, przedmiot działalności);
• struktura zarządcza i schemat organizacyjny wszystkich podmiotów biorących udział w transakcji;
• opis zasad (polityki) rachunkowości w zakresie w jakim mają one zastosowanie do transakcji będącej przedmiotem wniosku.

2. informacje dotyczące transakcji kontrolowanej objętej wnioskiem:

• wskazanie charakteru transakcji (czy transakcja ma już miejsce, czy jest transakcją przyszłą);
• przedmiot i rodzaj transakcji;
• analiza funkcjonalna podmiotów biorących udział w transakcji;
• podstawy prawne transakcji;
• informacje o porozumieniach lub interpretacjach podatkowych dotyczących transakcji kontrolowanej;
• metodę weryfikacji ceny transferowej wraz z uzasadnieniem wyboru;
• analizę porównawczą lub zgodności;
• opis sposobu kalkulacji ceny transferowej (w tym przyjęte założenia i prognozy finansowe);
• założenia krytyczne, na podstawie których przyjęto, że metoda odzwierciedla cenę transferową.

3. wskazanie okresu obowiązywania uprzedniego porozumienia cenowego;
4. wskazanie, czy wniosek dotyczy wydania jednostronnego uprzedniego porozumienia cenowego, czy zawarcia porozumienia dwustronnego albo porozumienia wielostronnego
5. w zakresie porozumień dwustronnych i porozumień wielostronnych - informację dotyczącą złożenia wniosku do właściwego organu zagranicznego przez zagraniczne podmioty powiązane, obejmującą nazwy tych podmiotów, państwo, w którym został lub zostanie złożony taki wniosek oraz datę jego złożenia, o ile jest znana.

Większość informacji wymaganych przy przygotowaniu wniosku oraz prezentacji na spotkanie wstępne dotyczące uprzedniego porozumienia cenowego pokrywa się z informacjami prezentowanymi  w dokumentacji lokalnej cen transferowych.

Złożenie wniosku

Po przygotowaniu wniosku powinien on być złożony osobiście, za pośrednictwem poczty lub środków komunikacji elektronicznej do Departamentu Kluczowych Podmiotów Ministerstwa Finansów.

Opłaty

Opłatę za wniosek uiszcza się w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. Wynosi ona 1% wartości transakcji, przy czym obowiązują określone ograniczenia dla poszczególnych rodzajów porozumień:

1. jednostronne uprzednie porozumienia cenowe:

• dotyczące wyłącznie krajowych podmiotów powiązanych – opłata wynosi nie mniej niż 5 000 zł i nie więcej niż 50 000 zł,
• dotyczące zagranicznego podmiotu powiązanego – kwota wynosi nie mniej niż
  20 000 zł i nie więcej niż 100 000 zł;

2. porozumienia dwustronne oraz porozumienia wielostronne – opłata wynosi nie mniej niż 50 000 zł i nie więcej niż 200 000 zł.

Maksymalny termin obowiązywania wniosku to 5 lat, (okres obowiązywania upływa z końcem roku podatkowego) przy czym porozumienie może dotyczyć okresu od początku roku podatkowego wnioskodawcy. Na wniosek krajowego podmiotu powiązanego, porozumienie może być odnawiane na kolejne okresy na wniosek złożony nie wcześniej niż 12 miesięcy przed upływem okresu obowiązywania i nie później niż 6 miesięcy po upływie obowiązywania decyzji APA.

Czas trwania procedury

Kolejną ważna kwestią jest dzień złożenia wniosku oraz wszczęcia postępowania. Te dwie daty nie muszą się pokrywać. Dzień złożenia wniosku, jest to dzień wysyłki wniosku pocztą, podczas gdy wszczęcie postępowania następuje w dniu, w którym wniosek zostanie dostarczony do Ministerstwa Finansów.

Czas trwania postępowania uzależniony jest od rodzaju porozumienia. Porozumienia jednostronne, które nie wymagają uzgadniania z organem lub organami zagranicznymi trwają najkrócej. Maksymalny ustawowy czas na rozpatrzenie wniosku to 6 miesięcy. W przypadku postępowań dwustronnych i wielostronnych ten okres wynosi odpowiednio 12 i 18 miesięcy. Jednak rzeczywisty czas rozpatrzenia może niestety odbiegać od ustawowego ze względu na dużą liczbę wniosków. Według danych Ministerstwa Finansów na dzień 31.12.2022 r. liczba postępowań w toku wyniosła 340.

Zmiana treści porozumienia

W przypadku zmiany stosunków gospodarczych, które spowodowały istotną zmianę elementów uprzedniego porozumienia cenowego (w tym założeń krytycznych), decyzja może zostać uchylona na wniosek podatnika lub z urzędu. Porozumienie może być zmienione przed upływem okresu jego obowiązywania w przypadku zmiany stosunków gospodarczych. Tak jak w przypadku uchylenia, porozumienie może być zmienione na wniosek podatnika lub z urzędu. Po wydaniu nowej decyzji porozumienie obowiązuje w zmienionej treści.

Krajowa Administracja Skarbowa udostępniła także pytania i odpowiedzi dotyczące procedury APA. Najnowsza wersja pochodzi z kwietnia 2021 roku i jest dostępna na stronie www.podatki.gov.pl.

Samo postępowanie jak i procedury z nim związane są przejrzyste. Dużym plusem jest niewątpliwie to, że część informacji pokrywa się z informacjami zawieranymi w dokumentacji lokalnej cen transferowych. Możliwa jest zmiana lub uchylenie porozumienia. Koszty porozumienia również nie są wygórowane. Te wszystkie czynniki sprawiają, że coraz więcej przedsiębiorców decyduje się właśnie w taki sposób ograniczyć ryzyka związane z cenami transferowymi.