Odpowiedzialność karno-skarbowa związana z brakiem złożenia lub złożeniem po terminie deklaracji oraz informacji podsumowujących

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Dominika Knecht), został opublikowany w lutym 2017 r. na łamach miesięcznika "Taxfin".

Obowiązek składania deklaracji VAT wynika z art. 99 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 ). Podatnicy, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25-go dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu. Wyjątek stanowią mali podatnicy (u których wartość sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 1.200.000 euro), którzy są uprawnieni do składania deklaracji kwartalnych.

Od 2017 roku deklaracje należy składać drogą elektroniczną. Do art. 99 został dodany ustęp 11b z którego jednoznacznie wynika, iż deklaracje składa się wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Ministerstwo Finansów objęło pewne grupy  podatników rocznym okresem przejściowym. Podatnicy którzy nie są obowiązani do zarejestrowania się jako podatnik VAT UE lub nie są sprzedawcami towarów lub usług z odwrotnym obciążeniem w obrocie deklaracje elektroniczne będą składać obowiązkowo  począwszy od deklaracji za rok 2018.

Art. 100 ustawy o podatku od towarów i usług reguluje  obowiązki związane z informacją podsumowującą.  Składa się ją za okresy miesięczne za pomocą środków komunikacji elektronicznej w terminie do 25-go dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu dokonania transakcji unijnych. Do deklaracji za rok 2017 wszyscy podatnicy są zobowiązani do wysyłki elektronicznej.

Elektronizacja rozliczeń ma na celu przyśpieszyć wprowadzanie danych do systemu przez organy podatkowe, a tym samym przyspieszyć ich analizę i identyfikowanie ryzyk.

Skutki związane z brakiem złożenia lub złożeniem po terminie deklaracji oraz informacji podsumowujących są uregulowane w przepisach Ustawy z dnia 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2016 r. poz. 2137).  

Zgodnie z art. 54  k.k.s., podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny (przestępstwo skarbowe)  do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności (do lat 5), albo obu tym karom łącznie.

Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości (jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia  200 x 2 000 zł ) podlega wyłącznie karze grzywny.

Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu (kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia 
5 x 2 000 zł)  podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Tak więc kwota graniczna pomiędzy wykroczeniem a przestępstwem skarbowym wynosi w roku 2017 10 000 złotych.

Zgodnie z art. 56 § 4 k.k.s  podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu deklaracji lub wbrew obowiązkowi nie składa ich za pomocą środków komunikacji elektronicznej  podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Grzywna za przestępstwo skarbowe jest wymierzana w stawkach dziennych. Stawka dzienna nie może być niższa od 1/30 części minimalnego wynagrodzenia za pracę ani przekraczać jej czterystukrotności.

Karą za wykroczenie skarbowe jest grzywna określona kwotowo. Orzeka ją sąd albo uprawniony urzędnik w postępowaniu mandatowym. Sąd wymierza grzywnę w granicach od 1/10 do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

 Aby zwolnić się z odpowiedzialności karnej skarbowej podatnik może  skorzystać z instytucji czynnego żalu. W świetle przepisów k.k.s., nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Jeżeli podatnik  zawiadomi urząd skarbowy o uprzednim braku złożenia deklaracji VAT-7 lub informacji podsumowującej VAT-UE,  złoży  zaległe dokumenty oraz ureguluje ewentualne zobowiązanie podatkowe nie ma prawnych podstaw aby został ukarany. Zawiadomienie może być złożone ustnie do protokołu lub przekazane na piśmie.

Jednocześnie należy wskazać, że zwolnienie  jest bezskuteczne, jeżeli zawiadomienie o popełnionym wykroczeniu skarbowym zostało złożone:

1) w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego,

2) po rozpoczęciu przez pracowników urzędu skarbowego czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego w  przypadku płatnika będącego osobą prawną powinna złożyć osoba wyznaczona  do wykonywania obowiązków obliczania i pobierania podatków oraz ich terminowego wpłacania. Osoba taka, z punktu widzenia przepisów Kodeksu karnego skarbowego podlega odpowiedzialności za niedopełnienie obowiązków. W sytuacji kiedy nie została taka osoba  wyznaczona  zawiadomienie powinien złożyć zarząd.