Ochrona sygnalistów: ustawa opublikowana w Dzienniku Ustaw!

Alert autorstwa eksperta PKF (Kacper Chachurski - Dział Prawny).

Dnia 24 czerwca 2024 r. Prezydent złożył podpis pod ustawą o ochronie sygnalistów, po czym ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw. Po przeszło 2,5 roku opóźnienia Polska zakończyła tym samym prace nad wdrożeniem unijnej dyrektywy w tym zakresie.

Przypominamy, że głównym celem regulacji jest przyznanie kompleksowej ochrony osobom fizycznym zgłaszającym naruszenia prawa. Jaki jest finalny kształt ustawy i kiedy wejdzie w życie? Przeczytaj!

Wejście w życie ustawy

Zgodnie z przewidzianym vacatio legis ustawy wejdzie ona w życie 25 września 2024 r. – dotyczy to zwłaszcza utworzenia wewnętrznych kanałów zgłoszeń. Przepisy dotyczące wdrożenia kanałów zewnętrznych zaczną obowiązywać 3 miesiące później – 25 grudnia 2024 r.

Obowiązki wdrożenia wewnętrznych kanałów zgłoszeń dotyczą podmiotów, na rzecz których pracę zarobkową wykonuje co najmniej 50 osób – stan ten odnosimy odpowiednio do 1 stycznia lub 1 lipca danego roku.

Finalny kształt ustawy

Przypominamy o dwóch istotnych poprawkach, jakie zostały naniesione na pierwotny projekt ustawy. Pierwsza, zaproponowana przez Sejm, dotyczy możliwości tworzenia wspólnych procedur i kanałów zgłoszeń dla podmiotów tworzących grupy kapitałowe. Zmiana ta wynikała z praktyki międzynarodowych grup kapitałowych, gdzie w większości wprowadziły one ujednoliconą procedurę zgłoszeń wewnętrznych, skupioną w ramach jednego wyspecjalizowanego podmiotu należącego do grupy.

Druga, senacka poprawka, dotyczyła wykreślenia kategorii prawa pracy z katalogu naruszeń prawa, przy których zgłoszeniu zapewniana jest ochrona sygnaliście. Senat tym samym spełnił oczekiwania przedsiębiorców, m.in. Konfederacji Lewiatan, która apelowała o wdrożenie poprawki w tym zakresie. Przedsiębiorcy podkreślali ryzyko dokonywania nierzetelnych lub nieprawdziwych zgłoszeń w zakresie prawa pracy przez sygnalistów, wyłącznie w celu uzyskania ochrony.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz organizacje pracowników nie kryją rozczarowania jeśli chodzi o ostateczny kształt ustawy, zwłaszcza co do usunięcia prawa pracy z katalogu chronionych zgłoszeń. Ich zdaniem przyznanie sygnalistom ochrony w tym zakresie było kluczowe dla zwiększenia bezpieczeństwa pracowników.

Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa, na stronie rządowej zostanie uruchomiona dedykowana platforma z informacjami i pomocą dla przedsiębiorców co do wdrożenia wewnętrznych kanałów zgłoszeń. Same przepisy dotyczące sygnalistów mają być poddane dalszej ewaluacji podczas ich obowiązywania i w miarę potrzeby zmieniane.