Metody weryfikacji cen transferowych według Dyrektywy w sprawie cen transferowych

Alert autorstwa eksperta PKF (Patrycja Góreczna-Zabawa - Konsultant ds. Cen Transferowych).

Tematem tego artykułu jest omówienie metod weryfikacji cen transferowych zgodnie z procedowaną Dyrektywą Rady w sprawie cen transferowych (dalej Dyrektywa), która planowo ma wejść w życie 1 stycznia 2025 roku.

Zgodnie z art. 9 Dyrektywy, cenę rynkową w transakcjach między przedsiębiorstwami powiązanymi ustala się przy użyciu jednej z następujących metod:

• metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej;
• metoda ceny odprzedaży;
• metoda koszt plus;
• metoda marży transakcyjnej netto;
• metoda podziału zysku.

Opis każdej z metod weryfikacji ceny transferowej znajduje się w art. 3 Dyrektywy, gdzie zdefiniowano pojęcia używane w tym akcie prawnym.

Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej polega na porównaniu cen towarów lub usług w transakcjach między podmiotami powiązanymi z cenami w porównywalnych transakcjach między podmiotami niepowiązanymi. Metoda ta jest stosowana w dwóch wariantach: wewnętrznym lub zewnętrznym.

Metoda ceny odprzedaży bazuje na cenie, po której produkt zakupiony od podmiotu powiązanego jest odsprzedawany podmiotowi niezależnemu. Cena ta jest następnie pomniejszana o odpowiednią marżę brutto, ustaloną na podstawie porównywalnych transakcji między podmiotami niepowiązanymi. Pozostała wartość uznawana jest za cenę rynkową pierwotnej transakcji.

Metoda koszt plus polega na wyliczeniu kosztów ponoszonych przez dostawcę lub usługodawcę w transakcjach między podmiotami powiązanymi, do których doliczany jest odpowiedni narzut ustalany na podstawie porównywalnych transakcji z podmiotami niepowiązanymi. Rynkową wartość narzutu można ustalić przez odniesienie do narzutu stosowanego przez tego samego dostawcę/usługodawcę w transakcjach z podmiotami niepowiązanymi (porównanie wewnętrzne) lub przez porównanie z narzutami ustalanymi w transakcjach między niezależnymi przedsiębiorstwami (porównanie zewnętrzne).

Metoda marży transakcyjnej netto porównuje marżę zysku netto z określonej bazy (np. kosztów, sprzedaży, aktywów) uzyskiwaną w transakcjach między podmiotami powiązanymi z marżą zysku netto w porównywalnych transakcjach między podmiotami niepowiązanymi. Rynkowy poziom marży netto ustala się poprzez odniesienie do marży netto uzyskiwanej przez tego samego podatnika w porównywalnych transakcjach z podmiotami niepowiązanymi (porównanie wewnętrzne) lub przez porównanie z marżami uzyskiwanymi w transakcjach między niezależnymi podmiotami (porównanie zewnętrzne).

Metoda podziału zysków polega na określeniu łącznego zysku z transakcji między podmiotami powiązanymi i jego podziale w sposób uzasadniony ekonomicznie, tak aby odzwierciedlić warunki rynkowe, jakie uzgodniłyby między sobą podmioty niezależne. Metoda ta może być poparta danymi rynkowymi lub wewnętrznymi, w zależności od konkretnej transakcji, np. koszty operacyjne, wydatki na badania i rozwój.

Na podstawie art. 9 ust. 2 Dyrektywy, stosowanie innych metod i technik wyceny umożliwiających określenie ceny rynkowej jest dopuszczalne, gdy żadna z przedstawionych metod nie jest odpowiednia lub niemożliwe jest jej zastosowanie, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy, lub gdy wybrana metoda lub technika wyceny jest zgodna z zasadą ceny rynkowej i pozwala na bardziej wiarygodne oszacowanie wyniku rynkowego.

Zgodnie z art. 10 Dyrektywy, wybór najodpowiedniejszej metody ustalania cen transferowych odbywa się z uwzględnieniem:

• mocnych i słabych stron poszczególnych metod;
• stosowności metody ze względu na charakter transakcji między podmiotami powiązanymi;
• stopnia porównywalności transakcji z transakcjami między podmiotami niepowiązanymi, w tym wiarygodności korekt porównywalności;
• dostępności wiarygodnych informacji niezbędnych do zastosowania wybranej metody.

Regulacje Dyrektywy oraz polskie przepisy dotyczące metod ustalania cen transferowych zawarte w art. 23p Ustawy o PIT oraz art. 11d Ustawy o CIT opierają się na rozdziale II Wytycznych OECD. Wszystkie akty prawne mają zbieżne podejście w zakresie definicji metod, ich hierarchii oraz zasad wyboru najodpowiedniejszej metody.

W odniesieniu do stosowania innych technik wyceny, Dyrektywa odwołuje się do prac Wspólnego Forum UE ds. Cen Transferowych, grupy ekspertów powołanej przez Komisję w 2002 roku w celu opracowywania pragmatycznych rozwiązań problemów związanych ze stosowaniem cen transferowych w UE. To odwołanie nie jest uwzględnione w polskich przepisach, co stanowi jedyną różnicę między krajowymi regulacjami a procedowaną Dyrektywą w zakresie metod weryfikacji cen transferowych.