Kryzys, czyli zyski dla najlepszych

Komentarz eksperta PKF (Ewy Jakubczyk-Cały - PKF Consult Sp. z o.o.) został opublikowany w artykule na łamach dziennika Rzeczpospolita dnia 26 stycznia 2009 r.

Co kryzys oznacza dla branży audytorskiej? Może być to dobry okres, ze względu na załamanie zaufania na rynku.

Najbardziej optymistyczne prognozy dotyczące polskiego PKB są autorstwa MFW i Ministerstwa Finansów, które oczekuje wzrostu o 3,7 proc. Inni analitycy są dużo bardziej sceptyczni.

Kryzys zaufania oznacza większe trudności w zdobyciu przez firmy finansowania inwestycji czy nawet bieżącej działalności. Przewiduje się, że poziom zadłużenia przedsiębiorstw w bankach zmniejszony zostanie o ok. 20 proc. W efekcie osłabienia na rynku akcji i spowolnienia gospodarczego przepływy pieniężne zostaną obniżone, a kredyty pozostaną niespłacone. Prawdopodobnie doprowadzi to do zwiększenia kosztu kapitału oraz ostudzenia planów inwestycyjnych. Im głębszy kryzys – tym większa groźba braku utrzymania płynności.

Gdy kwestia odzyskania zaufania staje się dla gospodarki sprawą gardłową, rośnie rola biegłego rewidenta. – To on wydaje opinie o rzetelności sprawozdania, na podstawie którego banki oceniają wiarygodność kredytową firmy, a inwestorzy jej przyszłość i szanse przetrwania na rynku – wyjaśnia Jacek Hryniuk, partner Ernst & Young.

Hryniuk podkreśla jednak, że audytor – jako pośrednik między przedsiębiorstwem a bankami czy inwestorami – działa w czasach kryzysu pod wielokrotnie większą presją. – Inwestorzy chcą zwiększyć bezpieczeństwo swych operacji, więc biorą pod lupę nie tylko efekty pracy audytora, lecz i jego samego – jego przygotowanie merytoryczne, reputację etc. – mówi partner Ernst & Young. – Zarządy firm oczekują najwyższej jakości badań i ich dostosowania do skomplikowanych i wyśrubowanych standardów.

Pracę audytorom w obecnym czasie utrudnia także niepewność i zmienność panująca na rynku. Transakcje zawierane przez ich klientów są obarczone znacznie większym ryzykiem, a co za tym idzie wymagają o wiele bardziej złożonych analiz i skrupulatnej oceny skutków. – Audytor zmuszony jest w tej sytuacji korzystać z wiedzy specjalistów z różnych dziedzin: tych od wyceny instrumentów finansowych, od wyceny nieruchomości, aktuariuszy, prawników, informatyków – wylicza Hryniuk. – Bez wsparcia odpowiednich specjalistów biegły rewident nie jest bowiem w stanie wydać miarodajnej opinii o sprawozdaniu finansowym dużego podmiotu, działającego w skomplikowanym środowisku gospodarczym.

Ewa Jakubczyk-Cały, prezes PKF Consult, dodaje, że audytorzy zobowiązani do potwierdzenia rzetelności informacji finansowej, niejednokrotnie staną pewnie przed dylematem oceny sprawozdań w kontekście rachunkowości kreatywnej czy nawet manipulacji danymi finansowymi.

Tak więc kryzys powoduje, że koszt badania znacząco rośnie. Równocześnie jednak rośnie znaczenie audytora i wartość jego usług. – W czasach niepewności i kryzysu zaufania sprzedaż racjonalnej pewności ma niesłychanie wysoką cenę, a niekiedy bywa bezcenna – komentuje parter Ernst&Young.

Innego zdania jest Paweł Pepliński, partner zarządzający działem audytu w PricewaterhouseCoopers. W jego ocenie firma audytorska jest ściśle powiązana z rozwojem biznesu jej klientów i jeśli rynek zaczyna odczuwać trudności, wcześniej czy później przełoży się to na działalność audytora. – Poza tym zmiana sytuacji na rynkach finansowych odczuwalna jest na naszym rynku także w aspekcie rentowności usług audytorskich – twierdzi Pepliński. – Oczekiwania i potrzeby klientów, wynikające ze specyfiki działalności w obecnych uwarunkowaniach makroekonomicznych, wymuszają coraz większe zaangażowanie audytorów. Coraz więcej czasu wymaga identyfikacja i ocena ryzyka w różnych obszarach funkcjonowania danej jednostki, przy czym w obecnej sytuacji nie zawsze jest to rekompensowane w postaci wynagrodzenia za dodatkowy czas spędzony na badaniu sprawozdań finansowych.

Co więcej, kryzys w opinii przedstawiciela PwC może pozbawić pracy mniejsze, polskie firmy. – Wielu akcjonariuszy, członków zarządów oraz rad nadzorczych poszukuje w trudnych czasach komfortu i większej pewności – uważa partner PwC. – Coraz częściej decydują się w takich przypadkach na zmianę audytora i rozpoczęcie współpracy z międzynarodową firmą audytorską, gwarantującą wyższą jakość świadczonych usług. Choć przyznaje, że niektórzy klienci równie dobrze mogą poszukiwać oszczędności w zamian za zgodę na niższą jakość usług i czasami gorszy wizerunek w oczach inwestorów.