Jaki podatek płaci menedżer?

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Dorota Ślizawska), został opublikowany 16 sierpnia 2011 r. na portalu wnp.pl.

Dochody kadry zarządzającej przedsiębiorstwem zawsze stanowiły obiekt zainteresowań – z jednej strony właścicieli firm a z drugiej organów podatkowych. Jednakże przyczyna tych zainteresowań jest zgoła odmienna. Właściciele kapitału, chcąc ten kapitał pomnażać, zainteresowani są zatrzymaniem jak najlepszych specjalistów od zarządzania przedsiębiorstwem, a jednym z argumentów przekonywujących są atrakcyjne zasady współpracy i wynagradzania. Stąd też, w celach optymalizacyjnych, zawierane są z menedżerami umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontrakty menedżerskie lub inne umowy, w ramach których tak naprawdę menedżerowie wykonują czynności kierownicze, którym można przypisać cechy zarządzania przedsiębiorstwem. Tymczasem organy podatkowe bacznie przyglądają się takim umowom – chodzi przecież o znaczną kwotę różnicy w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przedsiębiorstwa, zamiast zatrudniania menedżerów na umowę o pracę często decydują się na współpracę opartą o umowy cywilnoprawne, w tym współpracę z menedżerem prowadzącym własną działalność gospodarczą. W takiej sytuacji o problemy z fiskusem nietrudno. Zgodnie bowiem z treścią przepisu zawartego w art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PDOF), przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym umów zawieranych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, stanowią przychody z działalności wykonywanej osobiście. Fakt ten przekłada się na rozliczenia podatkowe. Przede wszystkim menedżer prowadzący działalność gospodarczą nie może tak uzyskanych dochodów opodatkować według zasad dla działalności gospodarczej przewidzianych, tj. nie potrąci kosztów prowadzenia tej działalności ani nie wybierze 19% liniowej stawki podatku dochodowego. Co więcej, przedsiębiorstwo, dla którego menedżer świadczy swe usługi, będzie zobowiązane jako płatnik, pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, przy kalkulacji której uwzględni wyłącznie koszty uzyskania przychodów przewidziane dla osób zatrudnionych na umowę o pracę – tzw. koszty pracownicze. Jakże wielkie i nieprzyjemne może być zaskoczenie stron umowy, kiedy to organy podatkowe określą menedżerowi podatek dochodowy według stawek ze skali podatkowej (18 i 32%) z zastosowaniem kosztów pracowniczych, a przedsiębiorcę wypłacającego wynagrodzenie obciążą karą za niedopełnienie obowiązków płatnika.

Nie sposób pominąć również faktu, iż dla uznania danej umowy za objętą dyspozycją art. 13 pkt 9 PDOF nie jest istotna nazwa samej umowy lecz jej treść. Jak wskazano w treści uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 2 września 2010 r. (sygn. akt I SA/Łd 91/10), istotą umów o zarządzanie przedsiębiorstwem czy też kontraktów menedżerskich jest zarządzanie przedsiębiorstwem na rzecz i w interesie przedsiębiorcy, zaś główną cechą tego typu umów jest działanie menedżera na rachunek i ryzyko zarządzanego przedsiębiorstwa. Celem takich umów jest przyznanie menedżerowi samodzielności w zakresie zarządzania, co nie wyklucza wprowadzenia pewnych ograniczeń. Ponadto od menedżera oczekuje się, że wniesie on własne wartości niematerialne w postaci nowego sposobu zarządzania przedsiębiorstwem, doświadczenie zawodowe, wiedzę handlową i organizacyjną, reputację, kontakty handlowe, a także swój image. Warunki te mogą być spełnione nie tylko poprzez realizację umów nazwanych kontraktami menedżerskimi czy umowami o zarządzanie przedsiębiorstwem lecz również poprzez każdą inną umowę, na podstawie której menedżer faktycznie zarządza, kieruje lub decyduje w sprawach przedsiębiorstwa.

W celu uniknięcia, zarówno przez menedżerów jak i przedsiębiorstwa, ryzyka podatkowego, a także możliwości zoptymalizowania warunków wzajemnej współpracy, warto zastanowić się nad opracowaniem odpowiedniej polityki zatrudniania kadry menedżerskiej.