Jak ustalić stopę procentową przy emisji obligacji?

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Paweł Goźliński - Analityk Finansowy), został opublikowany 11 sierpnia 2011 r. na portalu wnp.pl.

Stopa stała czy zmienna

Jednym z głównych pytań które należy sobie postawić, to czy Spółka preferuje oprocentowanie stałe, które gwarantuje mniejsze ryzyko zmiany rynkowej stopy procentowej zarówno dla inwestorów jak i dla emitenta, czy zmienne, które jest bardziej atrakcyjne dla inwestorów w sytuacji oczekiwanego wzrostu rynkowych stóp procentowych, zaś naraża emitenta w większym stopniu na wzrost kosztów finansowych. I odwrotnie w przypadku oczekiwań obniżki rynkowych stóp procentowych.

Stałą stopę procentową wybierze emitent, który nie chce być narażony na ryzyko zmiany oprocentowania, ustali zatem stopę procentową, która będzie niezmienna w całym okresie trwania obligacji. W sytuacji, w której powszechne są oczekiwania wzrostu rynkowych stóp procentowych, aby obligacje cieszyły się powodzeniem wśród inwestorów, stała stopa procentowa powinna uwzględniać przyszłe oczekiwania wzrostowe i być ustalona na poziomie odpowiednio wyższym od obowiązujących w momencie emisji.

Z kolei zmienna stopa będzie składała się z dwóch czynników: stopy bazowej i marży z tytułu ryzyka. Stopa bazowa będzie dostosowana w zależności od waluty emisji i liczby okresów odsetkowych w ciągu roku. I tak, obligacje złotowe z kuponem płatnym co pół roku będą miały stopę bazową w postaci WIBOR 6M, z kolei obligacje denominowane w euro z kuponem odsetkowym płatnym co kwartał mogą być oprocentowane stopą bazową EURIBOR 3M.

Najważniejsze zabezpieczenie i ryzyko

Kluczowym elementem branym pod uwagę przy ustaleniu stałej stopy procentowej lub marży w przypadku zmiennej stopy procentowej jest wartość zabezpieczenia i kondycja finansowa emitenta. Obligacje zabezpieczone, będą cieszyły się większym zainteresowaniem inwestorów niż obligację niezabezpieczone, dlatego mogą być oprocentowane niższą stopą procentową. Istotny jest też przedmiot zabezpieczenia, który będzie lepiej odbierany w postaci hipoteki lub gwarancji bankowej niż np. zabezpieczenie na akcjach Spółki lub tylko częściowe zabezpieczenie emisji.

Na poziom oprocentowania wpływa nierzadko równie istotnie ryzyko niewypłacalności emitenta, które wiąże się bezpośrednio z jego kondycja finansową. Takie ryzyko można określić na podstawie określenia ratingu emitenta. Na rynku dominują trzy agencje ratingowe Moody’s, Standard & Poor’s i Fitch Ratings. Jednak małych i średnich przedsiębiorstw może nie być stać na skorzystanie z usług tych agencji, mogą one jednak skorzystać z usług małych agencji ratingowych lub spółek konsultingowych specjalizujących się w wydawaniu niepublicznych ocen wiarygodności kredytowej na zamówienie. Swoją pomoc oferują nieraz firmy inwestycyjne i autoryzowani doradcy Catalyst.

Naturalnie, emitenci o wyższej ocenie ratingowej będą emitować obligacje o niższym oprocentowaniu i odwrotnie.

Inne warunki emisji

Oprócz wyżej opisanych, często bardzo istotne okazują się pozostałe warunki emisji, takie jak określenie celu emisji, emisja obligacji zamiennych na akację czy obligacje z prawem wcześniejszego wykupu. Emitent, który nie podaje celu emisji lub taki, który emituje obligacje na spłatę dotychczasowych zobowiązań kredytowych czy handlowych powinien uwzględnić w oprocentowaniu dodatkową premię, w celu zwiększenia atrakcyjności swoich papierów. Z kolei, w przypadku emisji z prawem wcześniejszego wykupu, należy wziąć pod uwagę konieczność wynagrodzenia inwestorom ryzyka niezrealizowania przez nich ich strategii inwestycyjnej w przypadku wystąpienia wcześniejszego wykupu. Pozostaje jeszcze kwestia obligacji zamiennych na akcję. W tym przypadku wysokość oprocentowania będzie uzależniona w większym stopniu od sytuacji finansowej emitenta. Podmiot o większej wiarygodności kredytowej ustali swoje oprocentowanie na wyższym poziomie od Spółki, która swoją oczekiwaną wartością rynkową kapitału może nie pokrywać wartości emisji.