Fiskus przegrał przed sądem

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Michał Piotrowski - Doradca podatkowy), został opublikowany 16 czerwca 2011 r. na portalu wnp.pl.

6 sierpnia 2010 r. przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie zapadł wyrok w sprawie skutków w podatku dochodowym od osób prawnych czynności polegającej na przeniesieniu własności nieruchomości na rzecz gminy w zamian za zaległości podatkowe w trybie art. 66 Ordynacji podatkowej, w którym to orzeczeniu Sąd potwierdził, iż takie zdarzenie nie generuje przychodu na gruncie przepisów ustawy o CIT! 

Stan sprawy przedstawiał się następująco. Podatnik złożył  wniosek do Ministra Finansów o indywidualną interpretację prawa podatkowego z zapytaniem, czy czynność przeniesienia własności nieruchomości na rzecz gminy w zamian za zaległości podatkowe spowoduje powstanie przychodu podatkowego u przenoszącego własność. Zdaniem podatnika czynność  ta, w przepisach prawa podatkowego określona jako szczególna forma regulowania zobowiązania podatkowego, nie generuje przychodu podatkowego, gdyż w istocie nie dochodzi do uzyskania przez przenoszącego własność korzyści majątkowej (powiększenia aktywów).

Organ podatkowy nie podzielił stanowiska podatnika. Przedstawił swoje argumenty, m.in. takie, iż o ile zapłata zobowiązania w formie pieniężnej nie powoduje powstania przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym, to już uregulowanie zobowiązania podatkowego poprzez przeniesienie własności nieruchomości już taki skutek wywołuje. Ponadto organ podatkowy niesłusznie wywodził, iż w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia ze zwolnieniem z długu i dlatego zastosowanie znajdzie art. 12 ust. 1 ustawy o CIT.

W złożonej skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zostało podniesione, że przeniesienie własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub gminy jest niczym innym jak tylko formą zapłaty zobowiązania podatkowego i nie może być uznane za czynność powodującą powstanie u przenoszącego własność przychodu podatkowego. Bez znaczenia również pozostaje fakt, że czynność wykonywana na podstawie art. 66 Ordynacji podatkowej jest w istocie czynnością cywilnoprawną (zawarcie umowy pomiędzy podatnikiem a organem administracji państwowej). Powołano się również na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 października 2007 r., sygn. akt IFPS 2/07, gdzie w uzasadnieniu Sąd wyraził następujący pogląd:  „ uznanie, że przeniesienie własności rzeczy w zamian za zaległości podatkowe następuje w drodze prywatnoprawnej, nie zmienia istoty uregulowania zawartego w art. 66 Ordynacji podatkowej, które nie odnosi się do obrotu gospodarczego, lecz wprowadza szczególny mechanizm poboru podatku.” Dalej NSA odniósł się także do samego charakteru podatku, który, w ocenie Sądu, nie może być postrzegany jako świadczenie „w zamian” czy  „w miejsce” innego świadczenia, gdyż zasadniczą cechą podatku jest jego jednostronność i nieekwiwalentność. Tym samym, w złożonej skardze argumentowano, iż przyjęcie przez organ administracji państwowej zapłaty podatku w sposób przewidziany w art. 66 Ordynacji nie jest działaniem „w zamian”, nie jest też „ceną” za którą podatnik przenosi swoją własność.

Sąd przychylając się do argumentów pełnomocnika potwierdził brak skutków podatkowych w podatku dochodowym dla podmiotu dokonującego przeniesienia własności nieruchomości w zamian za zaległości podatkowe (przedmiotowe orzeczenie jest prawomocne).

Analogiczne skutki (a w istocie brak skutków fiskalnych) potwierdził także NSA w wyroku z dnia 13-05-2011r., sygn. IFSK 434/10 (w sprawie prowadzonej w imieniu tego samego podmiotu/podatnika) tyle, że w zakresie dot. podatku od towarów i usług, w którym to orzeczeniu oddalona została skarga kasacyjna Ministra Finansów na wyrok WSA w Warszawie sygn. III SA/Wa 1672/09 z dnia 12-01.2010r.

Argumentacja prezentowana przez pełnomocnika – w istocie zbieżna z argumentacją przedstawioną powyżej i uzupełniona o tezy orzeczenia NSA sygn. I FSK 714/07 oraz  tezy uchwały NSA sygn I FPS 2/07 (wydanej w Składzie Siedmiu Sędziów) znalazła aprobatę także w przedmiotowym postępowaniu, a tym samym potwierdzony został brak zasadności rozpoznania obowiązku podatkowego w podatku VAT w związku z wypełnieniem zobowiązania podatkowego w trybie at.66 Ordynacji podatkowej

Pozytywne rozstrzygnięcia zarówno na gruncie CIT, jak i VAT (orzeczenia prawomocne) wydaje się, iż powinny w sposób definitywny zamykać drogę organom podatkowym, które niestety dość często wskazywały na konieczność zapłaty podatku (odpowiednio VAT i CIT) od czynności, która w swej istocie zmierzała do niczego innego jak – paradoksalnie – do zapłaty podatku - tyle, że w trybie szczególnym.

(Przedmiotowe postępowanie były prowadzone przez doradców podatkowych PKF TAX Sp. z o.o.)