Artykuł autorstwa eksperta PKF (Piotr Urbański, doradca ds. projektów konsultingowych w PKF) został opublikowany w dzienniku 'Rzeczpospolita' w dniu 18 listopada 2013 r.
Ustawa o rachunkowości (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz 300; dalej: uor) określa minimalną częstotliwość dokonywania wyceny poszczególnych pozycji bilansowych, tj. nie rzadziej niż na dzień bilansowy. W konsekwencji oznacza to, że podmiot sporządzający sprawozdania finansowe może także dokonywać wyceny aktywów (pasywów) na inny moment - np. jeśli nastąpiła trwała utrata wartości środka trwałego, z uwzględnieniem zasady ostrożności. Obowiązek ten nakłada na jednostkę konieczność przeprowadzenia weryfikacji wartości poszczególnych aktywów w jakich widnieją w księgach z wartościami, w jakich powinny być wycenione według stanu na dzień bilansowy. W niniejszym artykule syntetycznie przedstawiono metody wyceny środków trwałych oraz sposób księgowania dokonanych odpisów aktualizujących.
Stosowane metody
Zgodnie z ustawą o rachunkowości do wyceny wartości bilansowej środków trwałych stosuje się:
-cenę nabycia, będącą ceną zakupu składnika aktywów (ceną rzeczywistą zakupu podaną na fakturze dostawcy), powiększoną o koszty związane z zakupem i przystosowaniem składnika do stanu potrzebnego do użytkowania, a także nie podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług lub
-koszt wytworzenia (w przypadku środków trwałych wytworzonych we własnym zakresie), obejmujący koszty bezpośrednie i uzasadnioną część kosztów pośrednich związanych z wytworzeniem danego produktu, np. zużytych do wytworzenia materiałów, wykorzystanych usług obcych oraz kosztów wynagrodzeń.
Do kosztów wytworzenia produktów nie zalicza się kosztów:
- będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych;
- ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny;
- magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba, że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji;
- kosztów sprzedaży produktów.
Jeśli podmiot ma problem z ustaleniem wysokości kosztu wytworzenia określonego środka trwałego, jego wartość początkową można ustalić:
- według ceny sprzedaży netto identycznego lub podobnego produktu, skorygowanej o osiągany przy sprzedaży produktów przeciętny zysk brutto ze sprzedaży, a w przypadku produktu w toku uwzględniając także stopień jego przetworzenia,
- w wysokości określonej przez biegłego, powołanego na tę okoliczność przez jednostkę lub
-wartość przeszacowaną (po aktualizacji wyceny środków trwałych)
- pomniejszone o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Amortyzacyjne i umorzeniowe
Wartość nabytych, wytworzonych we własnym zakresie lub oddanych do użytkowania środków trwałych pomniejszana jest o dokonywane w sposób systematyczny (w stałych odstępach czasu) i planowany (w zaplanowanym okresie jego użytkowania w podmiocie, z przewidywaną wartością rezydualną, według określonej metody i stawki) odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe.
Ustawa o rachunkowości daje jednostce możliwość rozpoczęcia dokonywania odpisów amortyzacyjnych już od miesiąca przyjęcia środka trwałego do użytkowania. Jednak najczęściej przyjmuje się (na bazie przepisów podatkowych) rozwiązanie polegające na rozpoczęciu dokonywania odpisów amortyzacyjnych od miesiąca następnego po miesiącu, w którym oddano środek trwały do użytkowania.
Zgodnie z ustawą o rachunkowości zaprzestaje się tworzenia odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych w momencie pełnego ich umorzenia, przeznaczenia do sprzedaży lub likwidacji, a także w momencie stwierdzenia ich braku.
Zaplanowany przez jednostkę okres amortyzacji może różnić się od okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego. Stąd, w przypadku istotnej różnicy pomiędzy zaplanowanym okresem amortyzacji i ekonomicznym okresem użyteczności środka trwałego, przy ustalaniu wysokości odpisów amortyzacyjnych podmiot musi uwzględniać wartość rezydualną danego składnika majątkowego. Ustala ją, jako wartość możliwą do uzyskania na dzień wycofania z użytkowania lub likwidacji, w oparciu o przewidywaną cenę sprzedaży netto.
|
Ostatni raz 18 lat temu Zgodnie z art. 31 ust. 3 uor, wartość początkowa i dotychczas dokonane od środków trwałych odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe mogą, na podstawie odrębnych przepisów, ulegać aktualizacji wyceny. Do przywołanych powyżej odrębnych przepisów należą:
Na ich podstawie minister finansów określa w drodze rozporządzenia termin oraz tryb przeprowadzenia aktualizacji wyceny środków trwałych, jeżeli wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych w okresie trzech kwartałów w roku poprzedzającym rok podatkowy w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego przekroczy 10 proc. Wskaźnik ten ogłaszany jest przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w odstępach kwartalnych. Ostatnia taka aktualizacja była możliwa na podstawie rozporządzenia ministra finansów z 20 stycznia 1995 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także aktualizacji wyceny środków trwałych (DzU z 1995 r. nr 7, poz. 34 ze zm.). Ustalona w wyniku aktualizacji wyceny wartość księgowa netto środka trwałego nie powinna być wyższa od jego wartości godziwej, której odpisanie w przewidywanym okresie jego dalszego używania jest ekonomicznie uzasadnione. Powstała na skutek aktualizacji wyceny różnica wartości netto środków trwałych odnoszona jest na kapitał z aktualizacji wyceny i nie może zostać przeznaczona do podziału. Kapitał z aktualizacji wyceny podlega zmniejszeniu o różnicę z aktualizacji wyceny uprzednio zaktualizowanych zbywanych lub zlikwidowanych środków trwałych. Różnica ta wpływa na kapitał zapasowy lub inny o podobnym charakterze, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. |
 |
PKF Consult Piotr Urbański Doradca ds. projektów konsultingowych |
PKF News
Aktualności, alerty i wydarzenia - przydatne informacje z ostatniej chwili.
Wypełnienie pola oznacza wyrażenie zgody na otrzymywanie komunikacji marketingowej. Administratorem danych jest PKF Consult Sp. z o.o. Sp. k. ... więcej
Dziękujemy za zaufanie! Twój adres został zapisany w naszej bazie danych.
