Dywidenda w naturze a przychód spółki wypłacającej

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Dorota Ślizawska), został opublikowany 18 lipca 2011 r. na portalu wnp.pl.

Pomimo iż dywidenda wypłacana jest zazwyczaj w formie pieniężnej, wobec braku regulacji co do formy jej wypłaty należy uznać, że wypłata dywidendy w naturze jest również dopuszczalna.

W rzeczowej formie wypłaty dywidendy podatnicy zaczęli upatrywać znacznych korzyści, w szczególności w przypadku, gdy zamiast pieniędzy udziałowcy mieliby otrzymać nieruchomości. Oczywiście organy podatkowe podnoszą, że w przypadku „wypłaty” dywidendy w formie rzeczowej (np. w postaci nieruchomości czy rzeczy ruchomych) mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem nieruchomości, a co za tym idzie z powstaniem po stronie spółki wypłacającej przychodu do opodatkowania. Organy podatkowe, w poszukiwaniu sprawiedliwości społecznej argumentują, że brak opodatkowania dywidendy rzeczowej spowodowałby nierówne traktowanie podatników.

Spółki dokonujące sprzedaży nieruchomości muszą najpierw wykazać przychód do opodatkowania, a dopiero w dalszej kolejności dokonują wypłaty dywidendy w formie pieniężnej i ta właśnie wypłata pieniężna nie rodzi już skutków podatkowych dla spółki wypłacającej, z kolei wypłata dywidendy w formie rzeczowej bez uznania takiej czynności za odpłatne zbycie rzeczy, powoduje pominięcie opodatkowania na poziomie spółki. 

Sądy administracyjne nie podzielają poglądów organów podatkowych jakoby powstanie obowiązku podatkowego po stronie spółki z tytułu wypłaty dywidendy uzależnione było od formy tej wypłaty. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 7.04.2011 r., sygn. akt I SA/Po 98/11 stwierdzono, że dywidenda sama w sobie jest przysporzeniem majątkowym dla wspólnika a nie dla spółki wypłacającej. Wraz z podjęciem uchwały o wypłacie dywidendy wspólnikowi przysługuje roszczenie o jej wypłatę, a na spółce ciąży zobowiązanie do jej wypłaty. 

Gdyby przyjąć wykładnię proponowaną przez organy podatkowe doszłoby do wielokrotnego, nieuzasadnionego opodatkowania dochodu – raz w spółce, w której zysk został już opodatkowany, potem wypłatę dywidendy w formie rzeczowej a następnie otrzymanie dywidendy przez wspólnika. 

Podobne stanowiska zostały zaprezentowane w innych wyrokach sądów administracyjnych, np. wyrok WSA w Kielcach z 25 marca 2010 r., sygn. akt I SA/Ke 120/10 oraz WSA we Wrocławiu z 23 lutego 2011 r., sygn. akt I SA/Wr 1461/10. Niestety wyroki te nie są prawomocne, co oznacza, że zostały złożone skargi kasacyjne do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Liczymy zatem na rozsądną wykładnię przepisów w tym zakresie dokonaną przez skład sędziowski NSA.