Dyrektywa w sprawie cen transferowych – cele i założenia

Alert autorstwa ekspertki PKF (Aneta Nędzyńska-Moczyróg - Menadżer ds. cen transferowych).

Parlament Europejski 10 kwietnia 2024 roku zatwierdził po poprawkach wniosek Komisji Europejskiej, dotyczący Dyrektywy Rady w sprawie cen transferowych (dalej Dyrektywa), której przedmiotem jest ujednolicenie przepisów w zakresie cen transferowych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami Dyrektywa powinna zostać implementowana do końca 2024 roku i zacząć obowiązywać już od 1 stycznia 2025 roku.

Przedmiotowa Dyrektywa stanowi część pakietu BEFIT (Business in Europe: Framework for Income Taxation - Działalność gospodarcza w Europie: Ramy opodatkowania dochodu). Pakiet ten poza Dyrektywą w sprawie cen transferowych obejmuje także odrębny wniosek ustanawiający wspólny zbiór przepisów dotyczących obliczania podstawy opodatkowania dużych grup przedsiębiorstw w UE.

Zgodnie z obecnymi standardami międzynarodowymi, opracowanymi przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), transakcje transgraniczne między powiązanymi podmiotami grupy międzynarodowej muszą być wyceniane tak samo, jak transakcje zachodzące w porównywalnych okolicznościach między podmiotami niepowiązanymi. Zasada ta jest znana jako „zasada ceny rynkowej” (ang. arm’s length principle) i znajduje odzwierciedlenie w art. 9 modelowej konwencji OECD w sprawie podatku od dochodu i majątku. Prawie wszystkie państwa członkowskie UE należą również do OECD (za wyjątkiem Malty, Cypru, Bułgarii i Rumunii) i w związku z tym zobowiązane są do przestrzegania zasad i zaleceń OECD.

W praktyce jednak Wytyczne OECD w sprawie cen transferowych (dalej Wytyczne OECD) mają obecnie różny status i różne znaczenie w poszczególnych państwach członkowskich. Ponadto przepisów dotyczących cen transferowych nie zharmonizowano na poziomie Unii w drodze aktów ustawodawczych. Dysponowanie przez każde z państw członkowskich dużą swobodą w interpretacji i stosowaniu Wytycznych OECD, zdaniem Komisji doprowadziło do skomplikowania relacji między różnymi prawodawstwami i stworzenia nierównych warunków działania dla przedsiębiorstw, prowadzących m.in. do:

• przenoszenia zysków i unikania opodatkowania: ceny transferowe wykorzystywane są w systemach agresywnego planowania podatkowego;
• sporów sądowych i podwójnego opodatkowania: jako że ceny transferowe są bardziej subiektywne niż inne obszary podatków bezpośrednich i pośrednich, są one wrażliwe na spory, ponieważ administracje podatkowe nie zawsze mają wspólny interes i jednolitą interpretację. Wynika to z faktu, że aby zapobiec podwójnemu opodatkowaniu, po uzasadnionej pierwszej korekcie (w górę) dokonanej przez jedną administrację podatkową, druga administracja podatkowa powinna dokonać korespondującej korekty (w dół). Wiązałoby się to ze zmniejszeniem wpływów tej drugiej administracji podatkowej, czego  wolałaby ona najpewniej uniknąć.
• wysokich kosztów przestrzegania przepisów: poza podwójnym opodatkowaniem, stanowiącym znaczny koszt dla przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną, istotne pozostają również koszty przestrzegania przepisów podatkowych, dotyczących cen transferowych. Koszty te wynikają z ciążącego na przedsiębiorstwach obowiązku określenia, jakie ceny można w danej jurysdykcji uznać za ceny wolnorynkowe, przeprowadzenia w tym zakresie badań oraz opracowania, zestawiania i aktualizowania stosownej dokumentacji.

Celem implementacji Dyrektywy jest wyeliminowanie lub znaczące ograniczenie wspomnianych problemów poprzez:

• wprowadzenie zasady ceny rynkowej do prawodawstwa UE;
• harmonizację kluczowych przepisów, dotyczących cen transferowych;
• wyjaśnienie statusu i znaczenia wytycznych OECD w sprawie cen transferowych oraz
• umożliwienie ustanowienia w Unii wspólnych i wiążących zasad, regulujących konkretne kwestie dotyczące cen transferowych w ramach Wytycznych OECD.

W ramach harmonizacji kluczowych przepisów, dotyczących cen transferowych, poszczególne artykuły Dyrektywy regulują:

1. Definicję podmiotów powiązanych;
2. Korekty cen transferowych (korekty pierwotne, współzależne i wyrównawcze);
3. Katalog metod cen transferowych i wybór najlepszej metody;
4. Analizy porównawcze i określenie właściwego przedziału rynkowego;
5. Dokumentację cen transferowych

Ceny transferowe to kwestia zmieniająca się z biegiem czasu, dlatego też istotne jest ciągłe monitorowanie konieczności dostosowania Dyrektywy, w celu zagwarantowania jednolitości metod ustalania cen transferowych w Unii i na szczeblu globalnym. W związku z tym Dyrektywa ponownie ustanowiła Wspólne Forum UE ds. Cen Transferowych. Dzięki temu eksperci krajowi z państw członkowskich, przedstawiciele świata biznesu, środowisk naukowych i społeczeństwa obywatelskiego będą mogli wspierać Komisję, aby uchwalane przepisy prowadziły do osiągnięcia najważniejszego celu, jakim jest zwiększenie pewności prowadzenia działalności dla przedsiębiorstw w Unii.

Niniejszy alert stanowi wprowadzenie do cyklu, którego przedmiotem będzie analiza poszczególnych artykułów Dyrektywy ze szczególnym ich odniesieniem do krajowych, obecnie obowiązujących przepisów w zakresie cen transferowych. Zachęcamy do śledzenia naszej strony.

Jeżeli potrzebujesz wsparcia w obszarze związanym z analizą rynkowości cen, zapraszamy do współpracy.