Czy użyczenie firmowego auta trzeba opodatkować?

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Agnieszka Chamera - Partner, Doradca podatkowy), został opublikowany 07 czerwca 2009 r. na łamach "Dziennika Gazeta Prawna".

Należy podkreślić, że nieodpłatne udostępnienie pracownikowi samochodu służbowego do wykorzystania w celach stricte prywatnych pociąga za sobą szeroko idące konsekwencje podatkowe zarówno w podatku VAT, jak i PIT i CIT.

Tego rodzaju świadczenie stanowi bowiem dla pracownika przychód do opodatkowania z tytułu nieodpłatnego świadczenia, dla pracodawcy oznacza brak możliwości zaliczenia jako koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych z takim świadczeniem, a ponadto obowiązek pracodawcy jako podatnika VAT do opodatkowania na podstawie art. 8 ust. 3 ustawy o VAT nieodpłatnego świadczenia polegającego na użyczeniu samochodu służbowego.

W odniesieniu natomiast do zasad odliczania podatku naliczonego znajdzie tu zastosowanie ogólna zasada wyrażona w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT zgodnie z którą, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatnikowi przysługuje prawo obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z wyjątkami wskazanymi literalnie w ustawie VAT. Zasadą więc wynikającą z tego przepisu jest reguła odliczania podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług związanych z opodatkowaną działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.

Ponieważ udostępnienie pojazdu nie jest w tym wypadku związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą a służy wyłącznie prywatnym celom pracownika, w mojej opinii podatek naliczony od nabytego paliwa nie będzie mógł podlegać odliczeniu przez pracodawcę.

Powszechną zresztą praktyką pracodawców jest w takich sytuacjach udostępnianie samochodu służbowego na zasadach zbliżonych do firm profesjonalnie świadczących usługi najmu samochodów, a mianowicie kalkulacja nieodpłatnego świadczenia lub odpłatności (o ile pracownik płaci za korzystanie z pojazdu służbowego) w oparciu o koszty pojazdu (koszty amortyzacji lub opłat leasingowych) jego ubezpieczenia i innych elementów związanych z eksploatacją, z wyłączeniem kosztów paliwa, które w takich sytuacjach pokrywa osobiście pracownik. Pracodawca udostępnia wówczas samochód z pełnym bakiem i otrzymuje zwrotnie również z pełnym bakiem.

Konkludując odliczenie przez pracodawcę podatku naliczonego od paliwa w analizowanym przypadku byłoby możliwe tylko wówczas, gdy usługa udostępniania samochodu pracownikowi realizowana byłaby odpłatnie (najem pojazdu), a cena za nią ustalona obejmowała koszty paliwa np. w postaci limitu ilościowego czy kwotowego.

W takiej bowiem sytuacji spełniona jest podstawowa reguła dotycząca prawa odliczenia podatku naliczonego ujęta w w/w dyspozycji art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

Oczywiście warunkiem zastosowania wówczas pełnego odliczenia VAT od paliwa jest posiadanie stosownej homologacji, a nie jedynie fakt zamontowania kratki. Takie jest bowiem aktualne stanowisko Ministra Finansów i innych organów podatkowych będące skutkiem stanowiska ETS z 22 grudnia 2008 r. w sprawie spółki Magoora w kontekście braku zgodności polskich przepisów w tym zakresie z przepisami unijnymi.

Odmienne stanowisko w tym zakresie zostało zaprezentowane przez WSA w Krakowie w wyroku z dnia 03.04.2009 sygn. I SA/Kr 147/09, zgodnie z którym żadne ograniczenia wprowadzone, a więc ani te wprowadzone po 1 maja 2004 r. jak i te obowiązujące aktualnie ( tj. od 22 sierpnia 2005 r. ) nie mają zastosowania, a zatem podatnikom przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT od paliwa do samochodów wykorzystywanych do prowadzonej działalności gospodarczej.