Czy księgować stratę z lat ubiegłych

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Ewa Jakubczyk-Cały) został opublikowany w dzienniku Gazeta Prawna w dniu 24 kwietnia 2006 r.

Jesteśmy spółką z o.o. Na koncie "820" mamy wykazaną stratę z lat ubiegłych z 2004 roku w wysokości 60 000 zł. Za rok 2005 spółka uzyskała wynik dodatni 200 000 zł brutto. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych można odliczyć 50 proc. tej straty. Czy taką stratę ująć w księgach rachunkowych i jak to zrobić?

Tak

Rozliczenie poniesionej straty za rok ubiegły należy rozpatrywać w dwóch odrębnych aspektach rachunkowych. Po pierwsze, należy rozpatrzyć aspekt rachunkowy dotyczący pokrycia straty związany z uregulowaniami kodeksu spółek handlowych oraz umową spółki z o.o. Po drugie, aspekt rachunkowy związany z uregulowaniami ustawy o podatku dochodowym osób prawnych.

Zgodnie z treścią zapytania spółka z o.o. w 2004 roku osiągnęła stratę. Dla właściwego zrozumienia pytania istotne jest, czy strata 60 tys. zł to wynik rachunkowy czy podatkowy. Definicja przychodów, kosztów, wyniku finansowego i dochodu podatkowego jest rozbieżna w ustawie o rachunkowości i w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. W praktyce wynik rachunkowy jest różny od wyniku podatkowego.

Zakładam, że strata wykazana na koncie 820 dotyczy wyniku rachunkowego wynikającego z zatwierdzonego sprawozdania finansowego za rok 2004. O pokryciu straty i podziale wyniku finansowego decyduje uchwałą wyłącznie Zgromadzenie Wspólników i nie istnieje żadna inna dokumentacyjna podstawa pozwalająca na ewidencję rozliczenia zatwierdzonego wyniku finansowego.

Zakładając, że wspólnicy zatwierdzając sprawozdanie finansowe za rok 2004 postanowili pokryć stratę z zysku przyszłych okresów, w księgach rachunkowych w roku 2005 roku nie pojawi się żaden zapis.

Jeżeli za 2005 rok spółka wypracowała zysk rachunkowy, to w dacie podjęcia uchwały Zgromadzenia Wspólników o zatwierdzeniu sprawozdania i przeznaczeniu wyniku roku 2005 na pokrycie straty roku 2004 mogą nastąpić odpowiednie księgowania. Oznacza to, że do podziału na dywidendę bądź inne kapitały może zostać przeznaczona kwota 140 000 zł (dywidendę można wypłacić w przypadku, gdy kapitał zakładowy ma wymaganą przez kodeks spółek handlowych wartość, tj. jest równy lub większy niż 50 000 zł). Zapisy ewidencyjne będą dokonane w 2006 roku po podjęciu uchwał przez Zgromadzenie Wspólników.

W przypadku, gdy spółka z o.o. jest zobowiązana do prezentowania w sprawozdaniu aktywów podatku odroczonego, może 19 proc. straty podatkowej za rok 2004 aktywować poprzez zapis: WN aktywa z tytułu podatku odroczonego, MA wynik lat ubiegłych (jako korektę błędu w sprawozdaniu za 2004 rok). Zapis taki spowoduje, że wynik za rok ubiegły będzie większy o 11 400 zł (o ile strata podatkowa jest równa stracie rachunkowej i wynosi 60 000 zł), a więc strata do pokrycia wyniesie 48 600 zł.

Jednocześnie w księgach roku 2005 należy rozliczyć aktywa podatku odroczonego z tytułu odliczenia 50-proc. straty poprzez zapis: MA aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, WN obciążenie wyniku finansowego w kwocie 5700 zł. Operacja ta pomniejszy wynik finansowy za rok 2005. Obowiązek ujmowania podatku odroczonego w sprawozdaniu finansowym mają spółki, które podlegają badaniu. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością niespełniające kryteriów badania sprawozdania finansowego nie mają obowiązku tworzenia rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

Z powyższego wynika jednoznacznie, że odliczenie strat podatkowych nie może być rozliczane z wynikiem finansowym wynikającym z zatwierdzonego sprawozdania finansowego. Odliczenie strat podatkowych ujawniane jest w rocznej deklaracji podatkowej i wpływa na ustalenie zobowiązania z tytułu podatku dochodowego.

Kwota podatku dochodowego wyliczonego z deklaracji CIT podlega ewidencji w księgach rachunkowych i jest już pomniejszona o możliwe do odliczenia straty podatkowe.