Brak VAT przy zakupie przeszkodą w zastosowaniu zwolnienia z VAT przy sprzedaży

Alert autorstwa eksperta PKF (Przemysław Milczek – Manager Projektów Podatkowych, Doradca Podatkowy).

Sprzedaż towarów wykorzystywanych do działalności zwolnionej bez VAT? Nie zawsze możliwe – ważny wyrok NSA z 2025 roku

Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 7 lutego 2025 roku (sygn. I FSK 1566/21) wydał istotne orzeczenie dotyczące stosowania zwolnienia z podatku VAT przy sprzedaży nieruchomości.

Rozstrzygnięcie dotyczy zwolnienia dostawy towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wyrok ten może mieć duże znaczenie dla przedsiębiorców, którzy planują sprzedaż towarów, w tymi nieruchomości nabytych wcześniej bez VAT – zwłaszcza od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

NSA uznał bowiem, że nie można zastosować zwolnienia z VAT, gdy przy nabyciu danej nieruchomości nie doszło do opodatkowania, a co za tym idzie – nie wystąpił podatek VAT, który można byłoby odliczyć.

Sprawa dotyczyła spółki, która prowadzi działalność zwolnioną z VAT i nabyła kilka działek od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Transakcje te nie były objęte VAT – sprzedaż nieruchomości przez osoby prywatne co do zasady nie podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Po pewnym czasie spółka postanowiła odsprzedać zakupione działki. Wystąpiła więc do organu podatkowego z wnioskiem o interpretację indywidualną – chciała potwierdzić, że może skorzystać ze zwolnienia z VAT przy sprzedaży tych działek, powołując się na art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Przepis, na który powołała się spółka, przewiduje zwolnienie z VAT w przypadku dostawy towarów (w tym nieruchomości), jeżeli przy ich nabyciu podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Chodzi o sytuacje, w których nabywa się towar, ale nie można odliczyć podatku naliczonego, a następnie chce się sprzedać ten towar bez VAT.

Spółka argumentowała, że skoro przy nabyciu działek nie było VAT (bo kupiła je od osoby fizycznej), to tym bardziej nie miała prawa do odliczenia, więc przysługuje jej zwolnienie z VAT przy sprzedaży.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przyjął inne stanowisko uznając, że, zwolnienie nie ma zastosowania, gdy przy nabyciu nie było w ogóle VAT gdyż transakcja nie była opodatkowania. Uznano, że nie może być mowy "braku prawa do odliczenia", jeśli podatek w ogóle nie wystąpił.

Sprawa była przedmiotem rozstrzygnięć sądów administracyjnych. Najpierw Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, a potem Naczelny Sąd Administracyjny, przyznały rację organowi podatkowemu.

NSA w swoim wyroku z 7 lutego 2025 r. (sygn. I FSK 1566/21) potwierdził, że zwolnienie z VAT przy sprzedaży może być zastosowane tylko wtedy, gdy brak prawa do odliczenia wynika z ograniczeń określonych w przepisach ustawy o VAT. Tymczasem w tej sprawie prawo do odliczenia nie przysługiwało nie dlatego, że było ograniczone przez przepisy, ale dlatego, że w ogóle nie było VAT-u przy zakupie.

Wyrok ten pokazuje, że brak VAT przy zakupie nie zawsze oznacza, że można sprzedać towar bez VAT. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca, który nabył towar. od osoby prywatnej (czyli bez VAT), nie może automatycznie skorzystać z omawianego zwolnienia.

Dlatego też szczególnie w takich sytuacjach, zwłaszcza w przypadku sprzedaży towarów wyższej wartości takich jak nieruchomości, warto skonsultować się doradcą podatkowym, mając również na uwadze inne zwolnienia jakie mogą przysługiwać. Eksperci z PKF mogą Państwu służyć pomocą w takich sytuacjach.